Tư Mã Thiên
Sử Ký Tư Mã Thiên
Truyện Trương Nghi
T
rương Nghi là người nước Ngụy. Trước cùng Tô Tần theo học Quỷ Cốc
tiên sinh. Tô Tần tự cho mình kém Trương Nghi về học thuật. Trương Nghi
học xong đi du thuyết các chư hầu. Nghi có lần theo tướng quốc nước Sở
uống rượu, sau đó tướng quốc nước Sở mất ngọc bích. Môn hạ ngờ cho
Trương Nghi, nói:
- Nghi nghèo không có nghề ngỗng gì, nhất định hắn lấy trộm ngọc bích
của tướng quân.
Họ bắt Trương Nghi đánh vài trăm roi, Nghi không
nhận tội. Họ tha cho. Vợ Nghi nói:
- Hừ! Nếu chàng không đọc sách đi du thuyết thì sao đến nỗi phải cái nhục
này?
Trương Nghi bảo vợ:
- Nhìn xem lưỡi ta còn không?
Vợ cười:
- Lưỡi còn.
Nghi nói:
- Được rồi?(1)
Tô Tần phong bao lâu thuyết phục được Triệu Vương theo hợp tung và cầm
đầu việc hợp tung với các nước. Song ông ta sợ nước Tần đánh chư hầu, sẽ
hỏng mất ước tung. Nghĩ không ai có thể cầm quyền ở Tần ngoài Trương
Nghi, Tô Tần bèn sai người gợi ý cho Trương Nghi nói:
- Ông trước quen Tô Tần, nay Tần đã cầm quyền, sao ông không đến chơi
nhờ giúp để đạt chí nguyện của mình.
Thế là Trương Nghi sang Triệu, đưa danh thiếp xin yết kiến Tô Tần, Tô
Tần bèn dặn bọn môn hạ đừng thông báo và không có đi đâu trong vài hôm.
Sau đó, Tần tiếp kiến Nghi, để Nghi ngồi dưới thềm, cho Nghi ăn cơm của
hạng đầy tớ nàng hầu, nhân nhiếc Nghi:
- Tài năng như ngươi mà lại để khốn nhục thế à? Ta không phải là không
