SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 345

Thời bấy giờ ở nước Tề có Mạnh Thường Quân, ở nước Ngụy có Tín Lăng
Quân, ở nước Sở có Xuân Thân Quân đều ra sức đua nhau về mặt tiếp đãi
kẻ sĩ.
2. Quân Tần vây Hàm Đan (Năm - 260 - tướng Tần Bạch Khởi đánh thắng
quân Triệu ở Trường Bình. Năm - 258, vây hãm thủ đô của Triệu là Hàm
Đan.) Vua Triệu sai Bình Nguyên Quân đi cầu cứu, tôn Sở làm minh chủ,
hợp tung đánh Tần. Bình Nguyên Quân định đem hai mươi người thực
khách, môn hạ có dũng lực và đủ tài văn võ để cùng đi. Bình Nguyên Quân
nói :
- Nếu dùng văn mà xong xuôi thì tốt. Dùng văn không xong thì bất luận thế
nào, cũng phải uống máu ăn thề ở nơi miếu đường, phải định xong hợp
tung rồi mới về (1). Không tìm kẻ sĩ ở ngoài, chỉ lấy trong số thực khách,
môn hạ cũng đủ.
Bình Nguyên Quân chỉ chọn được mười chín người, còn ra không đáng lấy,
nên không làm sao đủ con số hai mươi. Có người môn hạ là Mao Toại bước
ra, tự tiến cử mình với Bình Nguyên Quân :
- Toại nghe nói ngài sắp hợp tung với Sở, định cùng đi với hai chục người
thực khách môn hạ mà không tìm ở ngoài. Nay còn thiếu một người, vậy
xin ngài lấy ngay Toại này cho đủ số mà đi.
Bình Nguyên Quân nói :
- Tiên sinh làm môn hạ ở nhà Thắng đến nay đã mấy năm rồi?
Mao Toại đáp :
- Đến nay đã ba năm.
Bình Nguyên Quân nói :
- Phàm kẻ sĩ tài giỏi ở trên đời, cũng như cái dùi ở trong túi, mũi dùi phải
lòi ngay ra chứ! Tiên sinh ở nhà Thắng đến nay đã ba năm, xung quanh
không thấy ai khen ngợi, tiến cử. Thắng vẫn chưa nghe gì, thế tức là tiên
sinh không có tài năng, tiên sinh không đi được đâu, tiên sinh ở lại thôi
(2).Mao Toại nói :
- Tôi mãi hôm nay mới xin vào ở trong túi đấy thôi (3). Nếu Toại tôi sớm ở
trong túi thì tất cả cái dùi đều lộ ra ngoài, chứ thèm để lộ cái mũi dùi mà
thôi đâu.