SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 422

nhà thái sử tên là Hiệu. Con gái của Hiệu thương hại nên đối đãi với ông ta
một cách tử tế Về sau Pháp Chương nói thật tình cảnh của mình với người
con gái. Người con gái bèn đi lại với ông ta. Đến khi người thành Cử cùng
nhau lập Pháp Chương làm vua Tề, lấy thành Cử để chống lại nước Yên thì
người con gái của thái sử được làm vương hậu, người ta gọi là “ quân
vương hậu ”.
Lúc mới vào đất Tề, quân Yên nghe nói Vương Xúc người ở đất Hoạch là
người hiền bèn ra lệnh trong quân: “ Xung quanh đất Hoạch ba mươi dặm
không ai được vào ”. Làm thế là vì có Vương Xúc. Sau đó họ sai người nói
với Xúc:
- Người Tề phần lớn quý trọng phẩm hạnh của ông, ta cho ông làm tướng,
phong cho ấp vạn nhà.
Xúc cố từ. Người Yên nói:
- Ông không nghe, ta xẽ đem quân giết sạch cả ấp Hoạch.
Vương Xúc nói:
- “ Trung thần không thờ hai vua, gái trinh không lấy hai chồng ”. Vua Tề
không nghe lời can ngăn của ta, cho nên ta rút lui mà cày ở nơi đồng nội.
Nay nước đã mất, ta không thể còn. Các người lại lấy binh lực ép ta làm
tướng, thế là giúp Kiệt làm việc bạo ngược. Sống mà không có nghĩa,
không bằng chết bị nấu.
Bèn buộc cổ vào cầy, ra sức kéo cổ mà chết.
Các quan đại phu nước Tề nghe tin ấy, nói:
- Vương Xúc là kẻ áo vải mà còn theo nghĩa không quay mặt về hướng Bắc
thờ Yên, huống những người làm quan ăn lộc sao !
Bèn họp lại đến thành Cử tìm người con của vua lập làm Tương Vương.
.......................................................
(1). Xem Nhạc Nghị liệt truyện.
(2). Nhạc Nghị bị đoạt binh quyền không dám trở về Yên, nên đầu hàng
nước Triệu. Nhạc Nghị là người Triệu nên tác giả nói “ về ”.
(3). Chính binh: cánh quân chính thức giao chiến.
(4). Tác giả lấy lời của binh pháp Tôn Vũ Tử (thiên Cửu Địa) để đánh giá
tài năng của Điền Đan.