Ông nhớ đám đông trên sân vận động hình như không chú ý lắm về những
điều Diệm nói khi họ vỗ tay hoan hô. Những khuôn mặt tươi cười, thái độ
ồn ào nhưng mắt nhìn trống rỗng. Ông hiểu ngay : đám đông không nghe gì
cả.
Buổi lễ đối với người xem chỉ là một ngày nghỉ ngơi. Họ đã tập trung
khá nhiều dưới thời Việt Minh trong cuộc chiến tranh thứ nhất để biết rằng
khi cán bộ trong đám đông ra hiệu thì phải vỗ tay. Những người tổ chức mà
Nhu, em trai Diệm đã cử, đứng lẫn trong đám đông ra hiệu. Những người
nông dân ngoan ngoãn nghe theo. Thời kỳ ấy, người Việt Nam trung lưu
cũng không biết rõ Diệm, người dân ở nông thôn hẻo lánh càng không. Họ
đã chán cảnh những năm cách ly với bên ngoài, hân hoan vì chiến tranh đã
chấm dứt. Việc một máy bay hạ cánh, đưa tới một nhân vật cao cấp nói
chuyện với họ làm họ vui mừng như gặp ngày lễ. Họ xô đẩy Diệm và dẫm
lên chân, dù ông là thủ tướng nước Nepal thì cũng vậy.
Phần lớn những người đến xem đó có quan hệ gia đình với những người
nổi dậy đã ra miền Bắc. Khi bắt đầu cuộc chiến tranh thứ hai, vùng đồng
bằng Tuy Hòa đã trở thành một căn cứ mạnh nhất của Việt Minh miền Nam
mà nhân dân hoàn toàn chống lại chính quyền Diệm. Bumgardner nhận ra
mình ngốc đến mức nào cũng như những người Mỹ khác khi nghĩ có thể
dựng Diệm thành một anh hùng dân tộc so sánh được với Hồ Chí Minh.
Không ai tán thành Diệm trừ những người công giáo và tính cách, thái độ
chính trị, xã hội của ông ta không bao giờ có người ủng hộ. Việc cai trị của
ông chỉ có thể là phá hoại.
Lansdale ở Việt Nam đã là nạn nhân của thành quả của ông ở
Philippines. Những người thành công trong những đợt khủng hoảng lớn
thường bị sa bẫy khi nghĩ rằng mình đã tìm ra một sự thật chung. Lansdale
đã xây dựng định đề như phần lớn cấp trên của ông, kinh nghiệm
Philippines cũng có giá trị ở Việt Nam. Kinh nghiệm ấy không là gì cả.
Người Philippines, những người bạn của ông những năm 40, 50 , là một
dân tộc độc nhất không điển hình như các dân tộc châu Á khác. Những
người Philippines của Lansdale là những người Mỹ da màu. Ngoài một số
chi tiết về thân hình họ cũng giống người Việt Nam như Lansdale vậy. Họ
