thiểu được những sự thật địa lý. Và một nước Nga đang hồi sinh,
theo Paul Dibb - nhà phân tích tình báo Australia, hoàn toàn có thể
sử dụng “những chiến lược gây bất ổn để tạo ra không gian chiến
lược.” Như cuộc xâm lấn năm 2008 vào Georgia cho thấy nước Nga
của Putin không giữ nguyên trạng.
Ukraina, dưới áp lực nặng nề từ Nga, đã đồng ý gia hạn hợp
đồng thuê căn cứ Hạm đội Biển Đen của Nga để đổi lấy giá gas tự
nhiên thấp hơn, trong khi đó điện Kremlin cố gắng đặt mạng lưới
đường ống khí đốt của Ukraina dưới sự kiểm soát của mình,
(Ukraina cũng phụ thuộc vào Nga trong phần lớn thương mại của
mình). Tuy vậy, không phải toàn bộ địa lý đường ống ở Á-Âu hoạt
động trong thế có lợi cho Nga. Có những đường ống khác mang dầu
khí từ Trung Á tới Trung Quốc. Những đường ống chuyển dầu Caspi
của Azerbaijan ngang qua Georgia tới Biển đen và qua Thổ Nhĩ Kỳ
đến Địa Trung Hải đã tránh được nước Nga. Ngoài ra còn có dự án
cho một đường ống dẫn khí đốt tự nhiên từ Caspi qua phía nam
Caucasus và Thổ Nhĩ Kỳ, qua khu vực Balkan, sang Trung Âu, cũng
tránh Nga. Cùng lúc đó, mặc dù vậy, Nga cũng có kế hoạch làm
đường ống dẫn khí của riêng mình về phía nam dưới đáy Biển Đen
tới Thổ Nhĩ Kỳ, và một đường ống khác về phía tây dưới Biển Đen
đến Bulgaria. Turkmenistan, ở phía bên kia của Caspi, xuất khẩu khí
đốt tự nhiên của mình thông qua Nga. Như vậy, ngay cả với những
việc cung cấp năng lượng khác nhau, châu Âu, đặc biệt là Đông Âu
và Balkan, sẽ vẫn phụ thuộc đáng kể vào Nga (theo sơ đồ của
Mackinder).
Nga còn có những đòn bẩy khác nữa: một căn cứ hải quân
mạnh đặt tại lãnh thổ giữa Lietuva và Ba Lan trên biển Baltic; sự
hiện diện của những bộ phận dân tộc thiểu số với số lượng lớn
