PHÒNG THỦ LÊ-NIN-GRÁT
Chiến tranh lập tức đặt ra cho Đại bản doanh và Bộ Tổng tham mưu
một vấn đề hết sức khó khăn và đặc biệt đáng lo ngại là bảo vệ Lê-nin-grát.
Quân thù hung hãn tiến đến thành phố mang tên Lê-nin vĩ đại - thành phố
của niềm tự hào cách mạng và tự hào dân tộc Nga. Chúng gắn việc chiếm
Lê-nin-grát với những kế hoạch quân sự - chính trị to lớn của chúng.
Nhiều lần tôi được nghe là trong những năm trước chiến tranh, Bộ Tổng
tham mưu ít chú ý đến việc tăng cường phòng thủ Lê-nin-grát nhằm chống
lại cuộc xâm lược có thể xảy ra, nên đã nảy sinh nhiều khó khăn trong việc
bảo vệ nó, điều trách cứ đó không hoàn toàn đúng. Vấn đề củng cố sự an
toàn của các vùng sát biên giới Liên Xô, trong đó có cả Lê-nin-grát, đã
được giải quyết không phải chỉ phụ thuộc vào ý kiến của người này hay
người khác có trách nhiệm về việc này, mà nó còn, nếu như không phải là
nhiều, phụ thuộc vào khả năng kinh tế và vật chất của Nhà nước.
Ngay như nếu không có sai lầm trong việc điều chỉnh dứt khoát kế
hoạch tác chiến nhằm đánh lùi cuộc xâm lược, mà tôi đã viết về điều đó thì
chưa chắc chúng ta đã có thể làm được nhiều việc hơn so với những năm
trước chiến tranh. Thế mà những việc chúng ta đã làm được thì không phải
là ít. Chỉ cần nêu ra hiệp ước Liên Xô - Phần Lan ký năm 1940 mà biên giới
quốc gia của Liên Xô đã được đẩy xa Lê-nin-grát một khoảng cách khá lớn,
cũng đủ thấy rõ điều đó.
Tuy nhiên, ở hướng Tây - Bắc của tiên Xô, một loạt những biện pháp có
tính chất chiến lược vẫn chưa được thực hiện, chẳng hạn như việc xây dựng
đầy đủ công sự, sân bay, mạng lưới đường nhựa, v. v.. Để thực hiện những
biện pháp như vậy, đòi hỏi phải đầu tư một số lớn tiền vốn nhưng Nhà nước
xô-viết không có khả năng thỏa mãn được. Mặc dù đã chú ý nhiều đến việc
