với tư cách là đại diện Đại bản doanh, tham gia vào việc chuẩn bị và tiến
hành những chiến dịch tiến công đã định trong kế hoạch ở thượng lưu sông
Đôn. Trong việc này, tôi chịu trách nhiệm tổ chức hiệp đồng tác chiến giữa
Phương diện quân Vô-rô-ne-giơ với Phương diện quân Bri-an-xcơ và
Phương diện quân Tây - Nam.
Thắng lợi ở Xta-lin-grát đã làm thay đổi căn bản tình hình trên toàn bộ
mặt trận Xô - Đức. Bộ Tổng tư lệnh tối cao Liên Xô đã có khả năng triển
khai tiến công chiến lược trên một khu vực mặt trận rộng lớn nói chung và
trước tiên là trên cánh Nam và trên hướng Vô-rô-ne-giơ. Việc tiến quân của
Phương diện quân Nam ra tuyến Di-mốp-ni-ki ở thảo nguyên Xan, đồng
thời phát triển tiến công của Phương diện quân Tây - Nam trên hướng Vô-
rô-si-lốp-grát, đã tạo nên một nguy cơ nghiêm trọng cho toàn thể cánh quân
địch ở Cáp-ca-dơ.
Để nêu rõ Bộ Tổng tư lệnh tối cao đã đánh giá như thế nào về tình hình
lúc đó ở Cáp-ca-dơ và muốn hướng những cố gắng tiếp theo của bộ đội
Liên Xô trên khu vực mặt trận này vào đâu, tôi xin dẫn ra bức điện của Xta-
lin, do chính đồng chí đọc ngày 4 tháng Giêng cho Bộ Tổng tham mưu gửi
tư lệnh Phương diện quân Da-cáp-ca-dơ I. V. Ti-u-lê-nép.
Tôi nêu ra bức điện này cũng còn là vì tôi thấy nó rất có ích trong việc
đánh giá Xta-lin với tư cách một nhà hoạt động quân sự, với tư cách là
Tổng tư lệnh tối cao lãnh đạo cuộc đấu tranh có quy mô to lớn của các Lực
lượng vũ trang Liên Xô. Trong thời gian chiến tranh đã có rất nhiều những
văn kiện tương tự do Xta-lin trực tiếp thảo ra và có liên quan đến việc quyết
định các vấn đề chiến dịch - chiến lược quan trọng nhất.
Toàn văn bức điện như sau:
“Một, địch rút khỏi Bắc Cáp-ca-dơ, vừa đi vùa đốt kho, phá đường.
Cụm quân Bắc của Ma-xlen-ni-cốp đang biên thành một cụm quân dự bị có
nhiệm vụ truy kích quân địch một cách vừa phải, đuổi địch ra khỏi Bắc
