Hoạt động của các tư lệnh phương điện quân và tập đoàn quân không
tách rời nhóm hoạt động của các bộ tham mưu của họ. Tham mưu trưởng
cửa Phương diện quân Tây - Nam là X. P. I-va-nôp, của Phương diện quân
Xta-lin-grát là I. X. Va-ren-ni-cốp và của Phương diện quân sông Đôn là M.
X. Ma-li-nin. Tài tổ chức và năng lực nghiệp vụ của họ đã giúp rất nhiều
cho việc giải quyết tất cả các nhiệm vụ về chiến lược, tác chiến, chiến thuật
và về tổ chức đơn thuần trong suốt quá trình chiến dịch và đặc biệt là trong
thời kỳ chuẩn bị chiến dịch.
Các hiệu sách ở phương Tây tư sản tiếp tục tràn ngập những “công trình
nghiên cứu” đủ loại màu sắc, trong đó trình bày một cách định kiến, có
dụng ý về tình hình đã diễn ra trên sông Vôn-ga và trên các khu vực khác
của mặt trận Xô Đức.
Một số tác giả của những “công trình nghiên cứu” đó thí dụ như tướng
Mỹ U-ô-cơ, lại vô lý đến nỗi nói rằng hoàn toàn không có trận đánh Xta-
lin-grát. Viên tướng này nói rằng trận đánh trên sông Vôn-ga chỉ là một sự
bịa đặt có tính chất tuyên truyền của những người cộng sản. Thiết nghĩ, chỉ
có người bị bệnh loạn óc mới có thể nói như vậy.
Chúng ta hãy xem nguyên văn một tài liệu được lưu trữ cùng với nhiều
kỷ vật khác trong viện bảo tàng của thành phố anh hùng mà tên gọi của nó
là tên trận đánh trên sông Vôn-ga. Đó là bằng khen của Tổng thống Hợp
chủng quốc Mỹ Phran-cơ lin Ru-dơ-ven, nguyên văn như sau:
“Nhân danh nhân dân Hợp chủng quốc Mỹ, tôi xin trao bằng khen này
cho Xta-lin-grát để bày tỏ lòng khâm phục của chúng tôi trước những người
anh dũng bảo vệ thành phố mà lòng dũng cảm, sức mạnh tinh thần và sự hy
sinh quên mình của họ trong thời gian địch đánh phá thành phố từ 13 tháng
Chín năm 1942 đến 31 tháng Giêng năm 1943, sẽ mãi mãi cổ vũ lòng mọi
người tự do. Thắng lợi vẻ vang của họ đã chặn đứng làn sóng ngoại xâm và
đã trở thành bước ngoặt trong cuộc chiến tranh của các nước Đồng minh
chống xâm lược”.
