tổ chức của Bộ Tổng tham mưu, cũng đều tăng lên hết sức nhiều. Sẽ không
lầm nêu tôi nói rằng trước đây chưa có một cuộc chiến tranh nào lại có
những đòi hỏi rất cao đối với các bộ Tổng tham mưu như cuộc chiến tranh
vừa qua. Ở mức độ nhất định, chiến tranh thế giới lần thứ hai là một cuộc
chiến tranh của các bộ tham mưu.
Trên thực tế thì đáng tiếc là trong những ngày đầu chiến tranh, Bộ Tổng
tham mưu thiếu những người lãnh đạo có trách nhiệm, những người có thể
đại diện cho nó một cách có kết quả tại Bộ Tổng tư lệnh tối cao, nên nó làm
việc hoàn toàn chưa đạt yêu cầu đã đặt ra.
Trong những ngày tháng Sáu và tháng Bảy năm 1941, với tư cách là
phó cục trưởng thứ nhất Cục tác chiến, tôi đã phải nhiều lần trong một ngày
đêm đến gặp V. M. Dơ-lô-ban, cục trưởng mới của Cục tác chiến. Tôi biết
rõ đồng chí đó khi còn học ở Học viện Bộ Tổng tham mưu và cùng sang
công tác ở Đức năm 1939. Xét theo công tác trước đây và tiếp sau này, đây
là một người chỉ huy rất có khả năng, có trình độ, có kinh nghiệm và cần
mẫn, là một người làm công tác tham mưu xuất sắc và là một đồng chí tốt,
có uy tín trong tập thể của bộ dân ủy.
Nhưng khi tôi báo cáo cho đồng chí về những tin tức đã nhận được từ
mặt trận và những dự án đề nghị về những vấn đề đó của tôi và các cán bộ
của cục, lần nào tôi cũng sửng sốt vì sự bình thản của đồng chí đó, tựa như
bàng quan đối với tất cả mọi việc xảy ra. Quả thật, đồng chí đó chú ý nghe,
thảo luận báo cáo, nhất trí với bản báo cáo, đôi khi có những ý kiến nhận
xét khá xác đáng, nhưng hầu như bao giờ cũng chỉ có một kết luận là:
— Thôi được, tiếp theo còn cái gì nữa ? Tôi sẽ làm gì với những đề nghị
này của chúng ta, nếu không ai muốn nghe tôi, nếu tất cả được giải quyết
không cần chúng ta, giải quyết từ trên? Về thực chất, chúng ta bị biến thành
những người truyền đạt một cách hoàn toàn máy móc không phải chỉ những
quyết định đang được thông qua, mà cả những quyết định đã thành văn bản
ở đó.
