Sống trong cảnh xa hoa, Võ Vương ngày càng xa rời chính sự, ham mê
tửu sắc, phạm cả tội loạn luân. “Thượng bất chính, hạ tắc loạn” – người xưa
đã nói. Quan lại, tôn thất cứ thế làm theo, sống cực kì xa xỉ, luân phiên yến
tiệc, thù tiếp lẫn nhau. Họ đua nhau xây cất sao cho to hơn, đẹp hơn nhà bên
cạnh. Quan lại thì bè cánh, chia rẽ, tham nhũng, mua quan bán tước. Để có
tiền ăn chơi sa đọa, họ tìm mọi cách bóc lột dân chúng, bòn vét sưu thuế.
Giai cấp quý tộc và địa chủ thì tìm cách chiếm đoạt đất đai của nông dân để
hưởng thụ. Đại thần Trương Phúc Loan nhiều vàng đến mức, sau một trận
lụt, ông ta trải vàng ra phơi, từ xa trông lại thấy sáng chóe một góc sân
rộng...
Trong khi đó tình cảnh của dân hết sức điêu đứng. Ở nhiều nơi, nông dân
phải bỏ ruộng hoang, đi tha phương cầu thực. Năm 1769, nạn đói xảy ra, kéo
dài 4, 5 năm liền, theo lời mô tả của giáo sĩ La Bactet, “gạo đắt như
vàng...tình cảnh đói khổ bày ra lắm cảnh thương tâm, xác chết chồng chất
lên nhau”. Nạn trộm cướp xảy ra khắp nơi, nhưng cũng có cả những cuộc
nổi dậy đòi quyền sống. Chính là trong thời gian này đã xuất hiện câu
chuyện dân gian về chàng Lía, một thanh niên nông dân ở Quy Nhơn đứng
lên khởi nghĩa, cướp của người giàu chia cho người nghèo:
Ai vào Bình Định mà nghe,
Nghe thơ chàng Lía, vè về Quảng Nam.
Chiều chiều én liệng Truông Mây,
Cảm thương chú Lía bị vây trong thành.
Năm 1765, Nguyễn Phúc Khoát qua đời, chính sự họ Nguyễn rối ren
quanh việc chọn người kế nghiệp. Con cả của Võ Vương đã mất, đáng lí ra
theo thứ tự, phải lập người con thứ hai là Luân lên ngôi. Nhưng quyền thần
Trương Phúc Loan nắm trọn quyền lực, tự xưng là “Quốc phó”, đã sửa di
chiếu, giết Luân để lập một người con của Võ Vương mới 12 tuổi là Thuần
lên ngôi, để dễ bề thao túng. Trong triều đình cũng như bên ngoài dư luận ai
cũng bất bình.
Tình hình từ trên xuống dưới ở Đàng Trong giống như cảnh thời tiết vô
cùng ngột ngạt trước một cơn giông tố mãnh liệt sắp bùng lên: Đó là phong
