Rạch Gầm - Xoài Mút: một đêm quét
sạch quân Xiêm
guyễn Phúc Ánh đi đi lại lại trước gian nhà lá dựng tạm dưới
chân núi đảo Phú Quốc. Phía trước sóng biển vỗ ì ầm. Nhìn lên đỉnh núi
Chúa mây bay vần vụ, như càng khuấy sâu thêm tình cảnh bi đát của ông.
Lương thực cạn sạch, gia đình nhà chúa và tùy tùng phải hái rau cỏ, bẻ
măng, đào củ chuối ăn cầm hơi. Chưa bao giờ cuộc đời ông long đong đến
vậy. Ông bị quân Tây Sơn đánh đuổi khắp chốn. Mất hết đất Gia Định, ông
phải đưa gia quyến chạy ra Ba Giồng. Vẫn bị Tây Sơn truy đuổi, ông lại
chạy ra đảo Phú Quốc ẩn náu. Nguyễn Huệ đưa thủy quân lùng bắt ông ở
Phú Quốc, ông phải trốn ra Côn Đảo. Trương Văn Đa, phò mã của Tây Sơn
Vương đem chiến thuyền trùng điệp bao vây. Tưởng chừng đã bị bắt đến
nơi, may sao bất ngờ trời nổi giông bão, một mình ông thoát được ra đảo Cổ
Cốt, để rồi bây giờ cùng một nhúm tướng sĩ trung thành trở về đảo Phú
Quốc.
Đã đến bước đường cùng, Nguyễn Ánh quyết định cầu ngoại viện.
Bấy giờ nước Xiêm đang dưới triều vua Rama Chakkri I. Trước đây, giữa
các dòng tộc Xiêm có sự tranh giành ngai vàng, Nguyễn Ánh đã có lần đụng
độ với Chakkri ở Chân Lạp khi ông hậu thuẫn cho phe đối thủ của ông này.
Vẫn còn e ngại chuyện xưa, ông tính nước cử Đại đô đốc Chu Văn Tiếp
sang gặp vua Xiêm trước. Chakkri vừa mới thâu tóm được triều chính, đang
muốn bành trướng thế lực sang Chân Lạp và Gia Định. Nay thấy Đàng
Trong cầu viện khác nào được cơ hội ngàn vàng, ông ta chộp lấy ngay. Làm
như “quên quá khứ”, vua Xiêm mời Nguyễn Ánh sang thương nghị. Liên
quân Xiêm - Nguyễn tức thì được hình thành.
