7 km trên sông Tiền, phía dưới Trà Tân – đoạn sông đã đi vào lịch sử gắn
với hai địa danh Rạch Gầm - Xoài Mút.
Trước hết, ông cho vài đội chiến thuyền nhỏ đánh vào ngoại biên doanh
trại giặc rồi giả thua chạy. Sau đó cho sứ giả đem vàng bạc đến giặp Chiêu
Tăng xin giảng hòa. Mục đích để cho quân giặc chủ quan, đồng thời làm kế
li gián giữa quân Xiêm và Nguyễn Ánh.
Chiều 18-1-1785, quân Xiêm được tin thám báo, chiến tuyến quân Tây
Sơn ở phía Mĩ Tho đã “bí mật” rút đi. Chiêu Tăng cho rằng địch đã rút lui,
thời cơ tấn công đã tới. Đêm 18 rạng ngày 19-1-1785, Nguyễn Huệ cho một
đội quân đến nhử, khiêu khích đánh rồi rút chạy, làm cho Chiêu Tăng càng
tin vào phán đoán của mình. Lập tức hắn ra lệnh tổng tấn công. Đoàn thuyền
chiến quân Xiêm rầm rộ xuôi theo dòng nước sông Tiền tiến về ngã ba Rạch
Gầm trong lúc nước triều đang rút. Khi đoàn thuyền giặc lọt vào đúng trận
địa đã phục sẵn, một luồng pháo hỏa hổ bay vút lên trời nổ vang, sáng rực
trong đêm tối. Theo hiệu lệnh, hàng trăm chiến thuyền nhỏ nhẹ trang bị hỏa
lực mạnh của quân Tây Sơn từ các ngả rạch chằng chịt tiến ra chặn đánh
quân giặc. Tiếng súng thần công cùng pháo hỏa hổ trên bờ nổ vang trời dậy
đất. Các chiến binh thiện chiến ẩn nấp trong những bụi lau sậy thét vang, ào
ạt xông ra. Những chiếc thuyền chất lửa cháy rừng rực phóng như bay áp
vào đốt cháy thuyền giặc. Vừa hay lúc thủy triều rút, dòng sông như có phép
thần bỗng thu hẹp lại, làm cho đoàn thuyền giặc bị tắc nghẽn, xô cả vào
nhau. Chiến thuyền Tây Sơn cắt rời thuyền giặc ra từng khúc tiêu diệt...
Đồng thời, các đội bộ binh Tây Sơn cũng xuất hiện như thiên thần thiên
tướng đồng loạt tấn công quân Xiêm - Nguyễn trên bộ. Quân thủy, quân bộ
giặc không thể ứng cứu cho nhau càng thêm hoảng loạn.
Chỉ trong vòng hơn một canh giờ, hàng vạn quân Xiêm bị giết, bị bắt
hoặc bị chết vì đắm thuyền. Chiêu Tăng và Chiêu Sương bỏ đại quân, cùng
một nhúm tàn quân chạy trốn theo đường bộ, qua mạn Quang Hóa, tìm
đường vượt Chân Lạp. Mãi đến tháng 3 hai tướng mới về được Vọng Các,
nhưng liền bị vua Xiêm bắt giam về tội thua trận.
