Nguyễn Hiến Lê
Sử Trung Quốc
Chương VI (2)
4. Tính mở Mang Thêm Đế Quốc.
Đế quốc của Nguyên đã mở rộng lớn quá rồi mà Hốt Tất Liệt vẫn muốn mở
mang thêm ở Đông Á.
Trước hết là chiến tranh xâm lăng Nhật Bản ( 1281). Chẳng may cho Mông
Cổ, hạm đội của họ chưa đổ bộ lên đất Nhật thì bị giông tố phá tan tành.
Trong chiến tranh đó, dân Trung Hoa phải đóng tàu và bị bắt lính. Nếu trận
đó mà thắng, Mông Cổ chiếm được Nhật thì rất có lợi cho Trung Hoa; họ
được thêm một thị trường. Thua trận đó , Hốt Tất Liệt vẫn chuẩn bị để vượt
biển một lần nữa, nhưng từ năm 1284 họ lo xâm chiếm Việt Nam nên tạm
gác Nhật Bản lại.
Hai lần họ đưa quân qua nước ta ( thời vua Trần Nhân Tôn), hai lần họ đại
bại, từ 1285 đến 1288, Hưng Đạo Vương tuy thắng họ, nhưng xử nhũn, sai
xứ cầu hòa, chịu nộp cống. Họ đòi vua Nhân Tôn phải qua chầu ờ Bắc
Kinh, vua kiếm cớ thoái việc. Việc lằng nhằng chưa ngã ngũ thì Hốt Tất
Liệt chết và vua kế vị là Thành Tôn bãi binh luôn.
Họ lại đem đại hùng binh qua ngã Vân Nam để xâm lăng Miến Điện, năm
1287, chiếm được Pagan rồi cũng phải rút về .
Năm 1292 - 1293 họ dùng hải quân tấn công Java, cùng thất trận nữa.
Theo Lombard, các học giả phương Tây còn đương tìm hiểu do nguyên
nhân sâu xa nào họ thành công ở Trung Hoa mà thất bại ở Đông Nam Á.
Có điều này đáng để ý trong những chiến tranh đó là họ dùng nhiều tướng,
nhiều lính Trung Hoa, chiến thuyền đều do dân Trung Hoa cung cấp hết.
Có thể ngườiTrung Hoa cũng mong cho họ thành công. Nếu họ chiếm Nhật
Bản, Java, Miến Điện thì dân Trung Hoa kiểm soát được những đường
thương mãi miền đó và ngoại thương sẽ rất phát đạt, mà chưa biết chừng
khi họ bị trục xuất ra khỏi Trung Hoa thì nhà Minh sẽ nối họ làm chủ Nhật,
Miến Điện, Java.
5. Chế độ Chánh trị
