SỬ TRUNG QUỐC - Trang 272

Nhĩ Kỳ, Ba Tư đều sưu tập nó. Những đồ sứ màu huyết bò hoặc trắng tinh
(Bạch ngọc)cung rất quý. Nghề làm đồ gốm lang qua Nhật, Việt Nam,
Xiêm nhưng nghệ thuật kém xa.
Cũng gọi là Long tuyền diêu (diêu mới đầu chỉ các lò nung đồ sứ,sau chỉ
các đồ sứ) còn có tên nữa là Tống ngọc(ngọc đời Tống)
3.Thương Mãi.
Rất phát đạt. Bọn thương nhân họp nhau lại, càng ngày càng mạnh lên.
Ngay giới quan lại lớn nhỏ cũng muốn kết thân, làm thông gia với họ và
hùn vốn với họ làm ăn. Thời nào cũng vậy, hễ phú thì thành quý.
Nội thương phát triển nhất ở miền lưu vực sông Dương Tử và miền Nam
nhờ sông đó đưa lên tới Tứ Xuyên được, mà hạ lưu lại rất nhiều kinh rạch
thuận lợi cho sự chở chuyên. Cũng nhờ lưu vực đó phong phú nữa.
Ngoại thương phát đạt nhất ở miền bờ biển từ Phúc Kiến đến Quảng Đông.
Các vua Tống rất quan tấm đến việc thông thương đường biển, khuyến
khích các nước Nam Dương đến mua bán. Trung Quốc đã có những thuyền
lớn chở được ngàn người, trọng tải 300.000 (cân khoản 150 tấn), và dùng la
bàn để chỉ phương hướng, nhờ vậy mà thương thuyền đi biển khá nhiều,
phía Đông đến Nhật Bản, Cao Li, phía Nam đến Chiêm Thành, quần đảo
Nam Dương, phía Tây đến Ấn Độ, Ba Tư. Trong số người ngoại quốc đến
buôn bán ở Trung Quốc thì người Ả Rập đông nhất, vì Hồi giáo được
truyền bá ở Trung Quốc nhiều hơn các tôn giáo khác (trừ Phật giáo), người
Nam Dương theo Hồi giáo đến Trung Quốc cũng đông, họ bán hương liệu,
ngà voi, tê giác, đồi mồi, san hô, các đồ châu báo, và mua trà, tơ lụa, đồ sứ,
sơn, vàng, bạc, đồng, thiếc. Ở Quảng Châu, Tuyên Châu, Lưỡng Chiết có
đặt những ti Thị bạc để thu thuế quan. Đời Huy Tôn (đầu thế kỷ XII) số
thuế thu được lên đến 10.000.000 quan tiền. Theo Eberhard thì giữa thế kỷ
XII, số thuế ngoại thương bằng 7% số lợi tức quốc gia (không kể thuế đất
ruộng), ngang với số thuế đánh vào trà, mà kém số thuế đánh vào rượu :
36%, vào muối 50%.
Để tăng lợi tức, chính phủ mở rất nhiều khách sạn và ti bán rượu.
Các thương nhân họp nhau lại lập các thương hàng, tập hợp lại thành khu
vực, các thương nhân đồng nghiệp (cùng bán một loại hàng) đoàn kết với