tu sĩ ra cửa.
Bỏ thiền định, người tu sĩ trở về hang đá. Mới đầu ông không thể theo lời
khuyên của vị đạo sư, không thể không làm một điều gì. Sau một thời gian,
ông mới đạt được tâm an nhiên, không tham cầu cố gắng. Cũng ngay phút
đó thì tự tính, thứ tâm thức đứng ngoài mọi nhị nguyên bỗng vươn lên như
mặt trời mọc, chiếu rọi mọi góc cạnh sâu xa nhất của vô cùng. Phật tính đó
toả lan ánh sáng rực rỡ không ngăn ngại.
Ba năm sau, người tu sĩ trở lại thăm Kongtrul Rinpoche. Ông nghiêng
người trước vị đạo sư, không nói một lời.
Kongtrul, mặt mày sáng rực, chĩa hai ngón tay cái lên trên, dấu hiệu của
“Đạt đạo”. Sau đó vị tu sĩ không-thiền-quán này trở thành một đạo sư đắc
lực của phái Đại Thành tại Đông Tây Tạng, vì các lời giảng dạy của ông
thật dễ hiểu kẻ kém tới mấy cũng rõ.
69. Cái trống rỗng mênh mông của Gampopa
Trong những năm còn trẻ Gampopa(3) đã phải chịu nhiều nỗi khổ. Ông là
một y sĩ của thế kỉ thứ 11, nhưng tài năng ông không ngăn cản được vợ và
các con ông chết trong một nạn dịch. Sau mất mát này, ông thề nguyện
sống đời Lạt-ma và trở thành tu sĩ khất thực. Không bao lâu sau, ông gặp
một đạo sư xuất chúng nhất thời bấy giờ, đó là vị tu sĩ phiêu bồng
Milarepa(1). Lúc gặp Milarepa là lúc ông phải vứt bỏ mọi tri kiến, mọi tin
tưởng và bắt đầu lại từ đầu.
Dưới sự hướng dẫn của Milarepa, ông thiền định mỗi ngày ít nhất sáu tiếng
trong một hang đá không xa hang của thầy. Có lần ông đến thăm thầy và kể
với chút hãnh diện rằng mình đã tham thiền liên tục sáu tiếng không nghỉ.
“Hừ”, Milarepa nói, “nhưng cái gì xảy ra suốt trong trời gian đó?”. “Không
gì cả”, Gampopa trả lời. “Con không nghĩ gì cả, và ở trong một sự trống
rỗng mênh mông”. “Ngươi gọi đó là trống rỗng mênh mông à?”, Milarepa
kêu lên. “Làm sao ngươi thiền định sáu tiếng liên tục được mà không nghĩ
ngợi, không cảm giác gì cả? Sai bét! Ngươi chỉ đè nén ngươi thôi và tự ép
