283
Gi| như hạnh phúc không quay lưng lại tôi. . .
Gi| như tôi không bị sinh v{o đúng cung bất hạnh. . .
Gi| như không phải l{ cuộc đời n{y, cuộc đời m{ cứ xét đo|n thế
nào thì thành ra thế. . .
Gi| như tôi không phải l{m việc nhiều như vậy. . .
Gi| như tôi không l{m mất tiền. . .
Gi| như tôi sống ở vùng kh|c. . .
Gi| như tôi không có c|i qu| khứ của mình. . .
Gi| như tôi có công việc riêng của mình. . .
Gi| như người ta nghe tôi. . .
Giá như - đó l{ sự tho|i th|c chủ yếu nhất - gi| như tôi có đủ lòng
dũng cảm để nhận ch}n con người mình thì tôi đã hiểu ra điều gì ở
tôi không đúng và sửa chữa nó. Khi đó tôi có thể rút ra b{i học từ
sai lầm của mình v{ thu được điều bổ ích từ kinh nghiệm của
người kh|c, đồng thời biết c|i gì ở mình l{ chưa được. Gi| như tôi
biết chính x|c l{ c|i gì, thì tôi đ~ d{nh thời gian để ph}n tích những
điểm yếu của mình chứ không phải để tìm kiếm sự biện bạch.
Tìm c|ch giải thích cho những thất bại riêng của mình có thể nói l{
một phong tr{o to{n quốc. Thói quen n{y xưa cũ như chính bản
th}n nh}n loại, v{ nguy hiểm chết người cho thành công! Tại sao
người ta b|m chặt lấy sự bao biện yêu thích của mình? C}u trả lời
qu| rõ r{ng. Họ bảo vệ sự biện bạch của mình bởi vì chính họ tạo
ra nó! Biện bạch l{ con đẻ của tưởng tượng. M{ bản chất con người
l{ bảo vệ c|i m{ óc mình nghĩ ra.
Tìm lý do biện bạch l{ thói quen bắt rễ rất s}u. Khó m{ từ bỏ thói
quen, đặc biệt l{ khi nó biện giải cho h{nh động ta l{m. Platon đ~
nói rất chính x|c: chiến thắng lớn nhất l{ chiến thắng chính mình.
Chịu thua c|i tôi thì thật l{ hèn hạ v{ nhục nh~
