Rồi lập tức quay về phía học trò, Đức trỏ vào chiếc thẻ bài ở ngực và
nói:
- "Các em, các em thấy anh đến trường chào thầy, lại đeo thẻ ngà thế
này, các em chớ tưởng anh có ý làm bộ ta đây. Song, anh muốn cho các em
biết ngay rằng học trò thầy nay đã có người thành đạt được như thế đó.
Thầy ta đây, đối với anh, có một cái công to như bể như trời. Hồi mười năm
về trước, khi anh học thầy, anh cũng ngồi ở lớp Sơ đẳng như các em đây,
thì anh không được như các em bây giờ. Anh nghèo quá, đến nỗi không có
đủ lương để trọ học nữa. Anh đã toan mấy lần xin thôi học, nhưng may
thay cho anh, là được thầy ta đây thấu tình cảnh anh khổ sở, thầy mới giúp
ngầm anh mỗi tháng ba đồng, cho đến khi anh được đỗ Sơ học Pháp Việt.
Bây giờ anh đã làm nên, thì bổn phận anh là phải ăn ở ra một người
học trò biết ơn thầy.
Đã mười năm nay, anh không được gặp thầy, trong lòng anh nhớ thầy
quá. Hỏi thăm mọi nơi, anh thấy thầy đổi đi bao nhiêu chỗ, anh lo ngại hộ
thầy, chỉ cầu Trời khấn Phật phù hộ cho thầy được mạnh khỏe, để anh được
gặp thầy mà thôi.
Vậy các em! Thầy ta đây là một bậc rất đáng kính, không những thầy
đã thay cha mẹ để dạy dỗ cho ta nên người mà khi thầy thấy một người học
trò khá, lỡ ra vì nghèo túng không thể học được, thầy sẵn lòng giúp đỡ.
Vậy, anh là học trò trước, cũng kể như anh lớn của các em, anh khuyên các
em nên chăm chỉ, ngoan ngoãn, để thầy được bằng lòng, rồi sau, dù các em
có làm nên đến gì, mà dẫu chẳng được đội ơn thầy nhiều như anh đây, thì
lúc nào cũng nên nhớ ơn thầy, tức là ơn của người cha thứ hai vậy".
Đức nói một thôi một hồi xong, vui vẻ lắm. Học trò thì yên lặng
khoanh tay để nghe, đều lấy làm động lòng. Ông giáo đứng tựa vào bàn,
vẫn nhũn nhặn nhìn Đức, thỉnh thoảng lấy khăn lau kính.
