1. Các nhóm, hội kín (chính trị, tôn giáo và các loại hội nhóm khác)
2. Đẳng cấp (quân đội, cha đạo, công nhân v.v...
3. Giai cấp (tư sản, nông dân v.v...)
Chúng tôi chỉ trình bày ngắn gọn các tính chất khác biệt của các dạng
khác nhau này của đám đông. Về chi tiết có thể tìm hiểu thêm trong các bài
viết mới đây của tôi.
§1. Đám đông không đồng nhất
Những nét cơ bản của tập thể này chúng ta đã nghiên cứu đến. Chúng
được tạo thành từ những phần tử riêng biệt bất kỳ nào đó, nghề nghiệp hoặc
trình độ hiểu biết không là vấn đề quan trọng.
Chúng ta đã chỉ ra ở đây, rằng trạng thái tâm hồn của những con người
trong đám đông không giống với trạng thái lúc họ còn là một con người
riêng lẻ, và cho đến trước khi xảy ra sự khác biệt này trình độ nhận thức
cũng không cứu vãn được tình hình. Chúng ta cũng đã nhận thấy, trình độ
hiểu biết không đóng một vai trò nào trong đám đông. Chỉ có những tình
cảm vô thức là có thể có tác động trong chúng.
Một yếu tố cơ bản, đó là giống nòi, đã giúp cho chúng ta có thể phân loại
một cách tương đối rõ ràng các đám đông không đồng nhất khác nhau.
Chúng ta lại một lần nữa đã quay trở lại với vấn đề giống nòi và đã chỉ ra,
rằng nó là yếu tố mạnh mẽ nhất có được cái quyền lực quyết định hành động
của con người. Tác động của nó cũng thể hiện trong các tính chất của đám
đông. Một tập hợp được tạo thành từ các cá nhân khác nhau riêng biệt bất kỳ
nào đó, có thể là người Anh hoặc là người Trung quốc, sẽ rất khác biệt so
với một đám đông khác được tạo thành từ người Nga hoặc người Pháp hoặc
người Tây ban nha.
Sự khác biệt sâu sắc, hình thành nên bởi cấu trúc tinh thần được thừa kế
trong cách cảm nhận và suy nghĩ của con người, sẽ thể hiện ra một cách rõ
ràng, nếu trong một điều kiện nhất định, tuy nhiên là rất ít khi xảy ra, các dân
tộc riêng biệt khác nhau tạo thành một đám đông, cho dù dường như các mối
quan tâm của họ rất giống nhau. Sự cố gắng của những người xã hội chủ
