thụy”. Minh Đế không ưng gọi là Hoàng, bèn truy tặng thụy là Hán Hiếu
Hiến Hoàng Đế. [33]
[33] Tôn Thịnh nói: “Người hóa hợp với thần gọi là Hoàng, người đức
hợp với trời gọi là Đế. Cho nên Tam Hoàng đặt hiệu, Ngũ Đế nối theo. Vậy
thì xưng gọi là Hoàng là cao đẹp hơn Đế vậy. Túc cho là khinh thường,
cũng chẳng lầm sao”! Thần là Tùng Cho cho rằng: Thời xa xưa nói là
Hoàng Hoàng Hậu Đế, sau đó nói về Tam, Ngũ, Tiên Hoàng Hậu Đế, đúng
như lời Thịnh. Nhưng các vị Đế của nhà Hán, dẫu tôn cha là Hoàng, nhưng
thực là tôn quý nhưng không có ngôi vị thực, ngôi cao mà không có dân,
nếu sánh với ngôi Đế, há chẳng phải là coi thường sao! Nhà Ngụy noi theo
lễ của nhà Hán, tên hiệu không đổi. Hiếu Hiến Đế băng, há không xét kĩ lễ
nghi thời xưa? Lời mà Túc nói có lẽ là theo phép chế nhà Hán mà nói thôi.
Nói Túc là lầm, là cợt nhà Hán, không phải là trách Túc vậy.
Sau đó Túc làm Thường thị, lĩnh chức Bí thư giám, kiêm chức Sùng văn
quan Tế tửu. Giữa năm Cảnh Sơ, xây nhiều cung điện, dân bỏ việc cày cấy,
chẳng theo tín ước, giết chóc vội vã. Túc dâng sớ nói: “Đại Ngụy nhận ngôi
cao của trăm Vương, dân sống chẳng mấy, can qua chưa dừng, nay đúng là
lúc nên cho dân nghỉ ngơi để làm yên lòng gần xa vậy. Việc cất chứa và cho
dân nghỉ ngơi là cốt ở việc giảm lao dịch và chăm trồng trọt. Nay cung điện
chưa thành, công nghiệp chưa xong, mở phát vận chuyển, thay nhau cung
ứng, cho nên đinh phu mệt mỏi vì gắng sức làm, người cày cấy rời khỏi
ruộng đồng, người trồng lúa ít ỏi, người ăn lúa lại nhiều, lúa cũ đã hết, lúa
mới lại chẳng có, đấy là cái họa lớn của nhà nước, không phải là kế lớn của
việc dự bị vậy. Nay có ba, bốn vạn người làm thì điện Cửu Long đủ để yên
thân, trong đó đủ để đặt sáu cung. Điện Hiển Dương lại sắp dựng xong, chỉ
có điện Thái Cực về phía trước là việc còn lớn, nay lại đang buổi rét đậm.
Mong Bệ hạ ban ân đức, hạ chiếu hiền, thương xót cái khó nhọc của dân
phu, nghĩ đến việc không được cung cấp của triệu dân, làm cho quân sĩ
được ăn nhờ vào kho lúa, không phải dùng lúc gấp gáp, chọn ra đinh tráng,
lựa giữ vạn người, lệnh hẹn một kì mà thay nhau, đều biết lúc nghỉ có ngày
thì chẳng ai không vui lòng làm việc, khó nhọc cũng không oán vậy. Tính
