bậc tiên hiền ở Dương Châu, hình thế giặc giã trong cõi. Bốn người kia
tranh nhau thưa, lần lượt nói những điều đã bàn lúc trước, lại kiến giải
đúng như thế, Thái tổ với mỗi người đều rất hài lòng, còn Diệp trước sau
vẫn không nói lời nào cả. Bốn người kia đều cười. Sau cùng thấy Thái tổ
thôi không hỏi gì nữa, Diệp bèn ví von những lời xa xôi để Thái tổ động
tâm, Thái tổ hiểu ngay được ý tứ. Diệp nói đến ba lần. Thái tổ có vẻ thích
thú với những lời nói xa xôi nên mới hỏi đến Diệp về các việc cần sự suy
xét tinh tế, mỗi lời Diệp đáp đều thấy ở đó sự khéo léo, chẳng phải là
những lời tạp nhạp lúc ngồi bàn chuyện phiếm. Thái tổ dò xét kỹ càng hết
cả, rồi mới đi nghỉ, cho dùng bốn người kia làm lệnh, riêng Diệp thì lấy
làm tâm phúc tin dùng; mỗi khi có việc, thường hỏi đến Diệp, có lúc một
đêm gọi đến Diệp tới cả chục lần.
Thái tổ đánh Trương Lỗ, chuyển Diệp sang làm Chủ bộ. Lúc đến được
Hán Trung, gặp núi cao khó vượt, quân lương lại thiếu thốn. Thái tổ nói:
“Xứ này quả là nơi hiểm ác của quốc gia, sao có thể đánh lấy được đây?
Quân ta lương thảo không đủ, chẳng bằng nên mau chóng lui binh.” Muốn
dẫn quân quay về, lệnh cho Diệp đốc suất hậu quân, sai các đạo quân lần
lượt rút lui. Diệp tính rằng Lỗ có thể đánh được, lại thấy đường vận lương
không thông, dẫu bỏ đi, quân lính chẳng thể toàn vẹn được hết cả, liền thưa
rõ ý ấy với Thái tổ rồi bẩm rằng: “Chẳng bằng ta đánh đến cùng.” Thái tổ
bèn tiến binh, sai quân lính bắn cung loạn xạ vào doanh trại của Lỗ. Lỗ bỏ
chạy, Hán Trung bình định
Diệp lại tiến lên nói rằng: “Khi trước Minh công chỉ có 5.000 bộ tốt, mà
bắt giết Đổng Trác, phía Bắc phá Viên Thiệu, phía Nam dẹp Lưu Biểu, thu
được chín châu trăm quận, tám hướng mười phương, uy chấn thiên hạ,
người ở cõi ngoài phải kinh sợ. Nay lại lấy được Hán Trung, người Thục
nghe tiếng gió mà kinh hoàng, sợ đến vỡ mật, quân ta thuận thế tiến lên, xứ
Thục có thể truyền hịch mà định được. Lưu Bị vốn là bậc nhân kiệt trên
đời, dùng mưu mẹo cướp lấy đất Thục, mới được ít ngày, người Thục còn
chưa phục. Ta mới phá xong Hán Trung, lòng người Thục rung động, thế
lực ắt suy giảm. Minh công là bậc sáng suốt, nhân lúc này hãy thuận thế
