Thái Tổ đã định miền Hà Bắc, mà Cao Cán lại lĩnh quân Tinh Châu làm
phản. Bấy giờ Hà Đông Thái thú Vương Ấp bị gọi về, người quận Hà Đông
là Vệ Cố, Phạm Tiên ngoài mặt thì lấy danh xin ý của Ấp, nhưng trong lòng
thì thực là thông mưu với Cán. Thái Tổ bảo Tuân Úc rằng: “Các tướng
miền Quan Tây cậy vào chỗ hiểm và quân mã, tất sẽ gây loạn. Vươn ra
cướp miền Hào, Mẫn
, phía nam qua lại với Lưu Biểu, nếu bọn Cố nhân
thế ấy thì ta sợ chúng gây hại lớn, quận Hà Đông có sông bao núi bọc, bốn
bề nhiều biến, là chỗ trọng yếu của thiên hạ thời nay vậy. Ông hãy giúp ta
cử người như bọn Tiêu Hà, Khấu Tuân để giữ đất ấy”. Úc nói: “Đỗ Kì là
người ấy vậy”.
Phó Tử chép: Úc khen Kì có dũng đủ để trừ nạn lớn, có trí có thể ứng
biến, người này nên được dùng thử.
Do đó liền bái Kì làm Hà Đông Thái thú. Bọn Cố sai mấy nghìn quân
chặn ở bờ sông huyện Thiểm, Kì đến không qua được, Thái Tổ sai Hạ Hầu
Đôn đánh chỗ ấy. Chưa đến, có người bảo Kì rằng: “Nên lĩnh đại quân đi
ngay”. Kì nói: “Quận Hà Đông có ba vạn hộ không phải đều muốn làm
loạn. Nay quan quân đuổi đánh gấp, đấy là muốn làm việc tốt nhưng không
có chủ, tất sợ mà nghe theo Cố. Khi đó bọn Cố được thế, tất liều chết mà
đánh. Nếu đánh không thắng chúng thì bốn bề ứng theo chúng, cái thế biến
của thiên hạ chưa dừng được vậy; nếu đánh thắng chúng thì cũng chỉ trừ
được dân của một quận mà thôi. Vả lại bọn Cố chưa rõ ý cắt đứt mệnh vua,
ngoài mặt thì lấy danh là xin ý của chủ cũ, tất không hại chủ mới. Ta nên đi
xe đến thẳng, ra chỗ chúng không ngờ tới. Cố là người nhiều mưu kế mà
không quyết đoán, tất bị ta lừa. Ta được ở quận một tháng, đem kế mà vỗ
về chúng, cũng đủ vậy”. Bèn vờ đi đường theo lối qua bến Đậu
Tân. Đậu,
đọc là ‘đậu’.
Ngụy lược chép: Lúc trước, thủa trẻ Kì lấn ép nhau với Vệ Cố, Cố từng
coi khinh Kì. Kì từng đánh cờ và tranh nước cờ với Cố, Kì từng bảo Cố
rằng: “Trọng Kiên, ta sắp làm quan của quận Hà Đông vậy”. Cố vén áo
mắng Kì. Đến lúc Kì nhận chức, mà Cố làm quan Công tào trong quận.
Trương Thì ngày trước làm quan ở quận Kinh Triệu, Kì đón quan Tư lệ, hội
