[ CHÚ THÍCH ]
Coi xét việc tiến cử.
Tào Mao bị Tư mã Chiêu giết.
Tức là Trần Kỷ (chú của Trần Quần); Hoa Hâm; Triệu Dục (danh sĩ
Từ Châu, có nói đến ở Đào Khiêm truyện); Khổng Dung; và Lưu Bị.
Nước nhà bị nguy khốn, Thân Bao Tư cầu viện nước Tần, khóc bảy
ngày liền ở trước sân, vua Tần phát binh cứu viện, Thân Bao Tư mới chịu
trở về; còn về Hoằng Diễn, phần chú của Bùi Tùng Chi đã nói rõ.
Tức là quan Trưởng sử của Chinh nam tướng quân Tào Nhân.
Thời xưa đặc biệt chú trọng nông nghiệp, trâu cày là vật nuôi rất
quan trọng với nghề nông.Vô cớ giết trâu, dùng để cúng tế là tội rất nặng.
Tức Biện thái hậu.
Giai đoạn lịch sử này có nguyên nhân là vì hoạn quan lộng hành, giới
trí thức đa phần ủng hộ ngoại thích diệt trừ hoạn quan, việc bại lộ nên rất
nhiều trí thức thanh lưu bị bắt, giết, bị cấm đoán, lịch sử gọi sự kiện này là
tai hoạ bè đảng. Trần Thật là trí thức, tránh hoạ bè đảng nên phải lánh đi ở
ẩn, vì tài năng khác thường, được người ta gọi là ‘tông sư’, bậc thầy.
Người đời khen ngợi Kỷ, coi Kỷ như những người soạn các trước tác,
đưa ra luận thuyết, nổi tiếng ở đời như Trang tử, Lão tử, Phó tử… Tức là
đánh giá Trần Kỷ rất cao vậy.
Nguyên văn đoạn này là ‘mỗi tể phủ tịch mệnh, suất giai đồng thì,
cao nhạn thành quần, thừa duyện giao chí’. Hai chữ ‘tịch mệnh’ theo zdic
giảng là ‘trưng triệu, nhận mệnh’; hai chữ ‘suất giai’ thì được giảng là ‘tất
cả đều’, hai chữ ‘cao nhạn’ được giảng là ‘lễ vật của quan khanh, đại
phu’. Theo sách Chu lễ, Xuân Quan - Đại Tông Bá thì quan khanh dùng lễ
vật là con dê con, đại phu dùng lễ vật là chim nhạn. Xin dịch thoát ý cả câu
như trên.
