Chấp bị thua ở Hình Bắc. Giữa năm Thanh Long, Đế bèn nghe lời của
Dương Hùng, sai kiếm khách đi đâm giết cừ súy của họ. Rồi đó bộ lạc chia
rẽ, đánh lấn phá nhau, kẻ mạnh thì trốn xa, kẻ yếu thì xin hàng. Do đó biên
thùy lại yên, miền biên ải ít việc, dẫu có lúc cướp bóc nhưng không còn gây
rối loạn được nữa. Người Ô Hoàn, Tiên Ti là rợ Đông Hồ
nói đến vậy. Tập tục, việc thời trước đều đã ghi chép ở sách sử của nhà Hán
rồi, cho nên chỉ kể những việc cuối thời Hán đầu thời Ngụy đến nay để
chép bù những việc xảy ra của ‘tứ Di’ vậy.
Ngụy lược chép: Ô Hoàn là rợ Đông Hồ vậy. Đầu thời Hán, vua Hung
Nô là Mặc Đốn diệt nước ấy, những người còn sót lại giữ núi Tiên Ti, nhân
đó đặt tên ấy. Tục giỏi cưỡi ngựa bắn tên, men theo các bãi cỏ ven sông mà
chăn thả, không ở một chỗ lâu dài, lấy lán rạp làm nhà, đều để cửa về phía
đông. Ngày ngày săn bắt cầm thú, ăn thịt uống sữa, lấy lông da làm áo.
Không kể sang hèn già trẻ, tính khí đều hung bạo, giận thì giết cả cha anh,
nhưng lại không giết mẹ của mình, lấy mẹ làm dòng họ, cha anh cũng lấy
mẹ làm dòng giống, cho nên không phạm hại vậy. Thường bầu kẻ dũng
mãnh dũng cảm mà thi đấu để chọn làm cừ súy, các ấp lạc đều có ‘tiểu
súy’, không được nối thay. Cứ mấy trăm lạc lại tự lập thành một bộ, nếu cừ
súy kêu gọi thì khắc gỗ làm tin để truyền lệnh cho ấp lạc, không có chữ viết
nhưng người trong bộ chẳng ai dám trái lệnh. Họ tộc không có phép
thường, lấy tên gọi của cừ súy khỏe mạnh làm họ. Dưới bậc cừ súy đều tự
coi việc chăn nuôi, không phải tự lao dịch. Phép cưới hỏi thì đều thông
dâm với nhau trước, rồi bắt cướp đàn bà con gái đi, hoặc trăm ngày, có khi
nửa năm, rồi mới sai người mai mối đem trâu ngựa dê đến để làm lễ cưới
hỏi. Chàng rể theo vợ về nhà, gặp nhà vợ mà chẳng có phép trên dưới, chỉ
đứng mà bái, lại không tự bái lạy cha mẹ của mình. Làm lao dịch hai năm
cho nhà vợ, lúc ấy nhà vợ mới cho đem con gái về nhà rể, các tiền vật nhà
ở đều để lại nhà vợ. Do đó tục của họ là theo kế của đàn bà, đến lúc đánh
trận thì được tự quyết. Không kể cha con trai gái đều ngồi xổm đối mặt
nhau, cắt hết tóc để cho nhẹ nhõm. Đàn bà đến lúc lấy chồng mới để tóc
dài, chia ra mà búi, cài trâm cong làm bằng vàng ngọc giống mũ đeo lục
