TRUYỆN VỀ CÁC TỘC NGƯỜI Ô HOÀN TIÊN TI
Kinh Thư chép: “Man Di lấn Hạ”, kinh Thi chép: “Hiểm Duẫn
ngang
ngược”, đã từ lâu họ là cái hại của Trung Quốc vậy. Từ thời Tần, Hán đến
nay, người Hung Nô lâu ngày gây hại ở biên giới. Hiếu Vũ Đế dẫu ngoài
theo đuổi ‘tứ Di’, phía đông bình hai nước Việt
, Triều Tiên, phía tây đánh
nước Nhị Sư, Đại Uyển, mở đường đến các nước Cung, Tạc, Dạ Lang,
nhưng các nước ấy đều ở tại ngoài cõi hoang vắng, không gây hại nặng nhẹ
cho Trung Quốc. Vậy mà người Hung Nô lại gây ép bức lớn nhất đối với
Hoa Hạ, quân kị của rợ Hồ xuống lấn phía nam thì ba nơi biên giới đều bị
địch, do đó thường sai các tướng Vệ, Hoắc đi sâu vào miền bắc mà đánh,
đuổi Thiên vu đến nơi tận cùng, cướp lấy đất sinh sôi của chúng. Sau đó
bèn giữ biên ải xưng thần, ngày càng suy yếu. Giữa năm Kiến An, Hô Hàn
Tuyền làm Thiền vu của Nam Hung Nô
vào chầu, bèn ở lại làm nội thị,
sai Hữu hiền vương
vỗ về nước ấy, từ đấy người Hung Nô cúi phục hơn
đầu thời nhà Hán. Nhưng người Ô Hoàn, Tiên Ti lại dần dần lớn mạnh,
cũng nhân đó gây loạn vào cuối thời nhà Hán. Vừa lúc Trung Quốc có
nhiều việc mà không rỗi ra ngoài đánh dẹp, cho nên tự ý xuống phía nam
chiếm đất của nhà Hán, cướp phá thành ấp, giết cướp người dân, miền biên
giới phía bắc bị gây khốn. Kịp lúc Viên Thiệu chiếm cả miền Hà Bắc, bèn
vỗ về người Ô Hoàn ở ba quận
, ban ân sủng cho những cừ súy lớn mà
thu lấy quân kị tinh nhuệ cứng khỏe của họ. Sau đó Thượng, Hi lại trốn đến
chỗ Đạp Đốn. Đạp Đốn là kẻ kiêu căng, những cừ súy miền biên giới đều
sánh hắn với Mặc Đốn, cậy vào nơi xa trở, dám thu nhận kẻ trốn tránh để
xưng hùng ở đất rợ. Thái Tổ ngầm sai quân lên phía bắc đánh dẹp, ra chỗ
họ không ngờ, một trận là định được, do đó người Di Địch chịu phục, oai
lừng cõi bắc. Rồi dẫn người Ô Hoàn đi theo đánh dẹp, từ đó dân biên giới
được yên ổn. Sau đó cừ súy của người Tiên Ti là Kha Tỉ Năng lại ép phục
bọn rợ, thu hết đất cũ của người Hung Nô, từ quận Vân Trung, Ngũ
Nguyên về phía đông đến sông Liêu đều thành đất của người Tiên Ti; nhiều
lần lấn cướp biên ải, miền U, Tinh bị khổ; Điền Dự vị vây ở Mã Ấp, Tất
