mã Bàng Hi, Nghị tào Tòng sự Trung lang quân nghị Trung lang tướng Xạ
Viên,
Tam quyết phụ lục chú chép: Viên tự Văn Hùng, người quận Phù Phong.
Họ ấy vốn gốc họ Tạ, cùng với các họ Tạ ở đất Bắc là đồng tộc
. Thuỷ tổ
là Tạ Phục làm tướng quân đi đánh dẹp nơi xa, Thiên tử thấy Tạ Phục
chẳng phải là danh tự hay, đổi ra là Xạ, nên con cháu mang họ ấy. Anh Viên
là Kiên, tự Văn Cố, thuở nhỏ có danh tiếng tốt, công phủ vời vào làm
Hoàng môn Thị lang, Hiến Đế còn nhỏ, Tam Phụ có nạn đói, Kiên bỏ quan,
cùng với em là Viên đi về Nam vào Thục nương nhờ Lưu Chương, Chương
lấy Kiên làm Trưởng sử. Lưu Bị lên thay Chương, lấy Kiên làm Thái thú
Quảng Hán-Thục Quận. Viên thở nhỏ cũng có danh, Thái uý Hoàng Phủ
Tung yêu tài gả con gái cho, Thừa tướng Gia Cát Lượng lấy Viên làm Tế
tửu, rồi thăng làm Tòng sự, đang làm quan thì chết.
Quân sư tướng quân Gia Cát Lượng, Đãng Khấu tướng quân Hán Thọ
Đình hầu Quan Vũ, Chinh Lỗ tướng quân Tân Đình hầu Trương Phi, Chinh
Tây tướng quân Hoàng Trung, Trấn Viễn tướng quân Lại Cung, Dương Vũ
tướng quân Pháp Chính, Hưng Nghiệp tướng quân Lý Nghiêm tất cả một
trăm hai mươi người dâng lời rằng :
“Xưa Đường Nghiêu là bậc chí thánh mà tứ hung ở trong triều, Chu
Thành là hiền tài nhân đức mà tứ quốc làm khó, Cao Hậu xưng chế mà họ
Lã trộm mệnh, Hiếu Chiêu nhỏ dại mà Thượng Quan mưu toan thoán
nghịch, đều là cậy thế ân sủng, mượn lý lẽ để nắm quyền quân quốc, cùng
hung cực loạn, xã tắc nguy nan. Chẳng phải Đại Thuấn, Chu Công, Chu
Hư, Bác Lục, ắt chẳng thể lưu đày kẻ có tội giam cầm kẻ nghịch tặc, yên
định an nguy.
Nghĩ đến thánh đức to lớn của Bệ hạ, nắm quyền cai trị muôn bang,
nhưng gặp lúc vận hạn khốn khó gian nan. Đổng Trác cầm đầu làm loạn,
khuấy động kinh sư, Tào Tháo nối theo gây vạ, trộm giữ mệnh trời; hoàng
hậu thái tử, phải uống rượu độc mà chết, thiên hạ nhiễu loạn, muôn dân bị
tàn hại. Bệ hạ phải chịu nỗi phong trần lo buồn khốn khổ đã lâu, ẩn mình ở
ngôi hư hão. Chúng thần vô chủ, vương mệnh bị lấn áp, ngôi đế vương bị
