CHƯƠNG 1. KINH TẾ, TƯ DUY, KHÁI NIỆM
KINH TẾ HỌC TRẦN TRỤI
Naked Economics – Undressing the Dismal Science dịch sát nghĩa là Kinh tế học trần trụi
– Lột trần kinh tế học, bàn về những nguyên lý, vấn đề của kinh tế học, kinh tế thị trường thông
qua việc phân tích những vấn đề, sự kiện cụ thể theo một phương cách đơn giản để giúp những
người chưa có kiến thức cơ bản về kinh tế học có thể hiểu được. Với phong cách viết dễ đọc cùng
những ví dụ sinh động, cuốn sách cung cấp một lượng kiến thức rất phong phú về các vấn đề của
kinh tế nhưng không làm người đọc phải ngán ngẩm.
Tác giả – Tiến sĩ Charles ‘Charlie’ J. Wheelan là nhà kinh tế học người Mỹ. Ông là sáng lập viên
và diễn giả của The Centrist Party. Ngoài cuốn sách này, ông còn là tác giả của cuốn Thống kê
trần trụi (Naked Statistics: Stripping the Dread from the Data).
Sức mạnh của thị trường
“Ai nuôi sống Paris?” Các nhà kinh tế thường dùng câu hỏi hoa mỹ mang tính
tượng trưng này khi muốn nói đến những hoạt động tạo nên sự vận hành của
nền kinh tế hiện đại diễn ra vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Nhà hàng ở
Rue De Rivoli
luôn được cung cấp đủ số cá ngừ tươi từ một tàu đánh cá ở
Nam Thái Bình Dương, một quán nước có đủ loại đồ uống cho mọi nhu cầu
của thực khách, bất kể chúng được nhập từ 10 đến 15 nước khác nhau. Trong
một nền kinh tế phức tạp với hàng tỉ giao dịch diễn ra mỗi ngày, thị trường,
chứ không phải chính phủ, đã vận hành những giao dịch này và cuộc sống của chúng ta tốt đẹp
hơn cũng là nhờ đó.
Có một giả định quan trọng trong kinh tế học rằng: Các cá nhân luôn mong muốn làm cho
cuộc sống của họ khấm khá hơn. Vì thế họ luôn tìm cách tối đa hóa lợi ích của mình và phải đối
diện với việc ra quyết định lựa chọn để đánh đổi: giữa chi phí bỏ ra và lợi ích thu vào, giữa lợi
ích hiện tại và lợi ích tương lai.
Những đặc điểm của nền kinh tế thị trường:
Nền kinh tế thị trường giúp cuộc sống của chúng ta tốt đẹp hơn vì các doanh
nghiệp luôn tối đa hóa lợi nhuận bằng cách hướng đến người tiêu dùng;
Thị trường nằm ngoài phạm vi luân lý bình thường. Ví dụ: kim cương được định
giá cao hơn nước nhiều lần, nhưng nước lại đóng vai trò quan trọng hơn trong
cuộc sống con người;
Thị trường chỉ bán những gì chúng ta muốn mua chứ không phải những gì chúng
ta cần;
Thị trường tư bản sử dụng giá cả để phân phối hàng hóa và các nguồn lực khan
hiếm (trong khi Liên Xô phân chia hàng hóa theo thứ tự xếp hàng). Cũng nhờ sử
dụng giá cả mà thị trường có khả năng tự điều chỉnh;
Nếu bị áp giá cố định, các doanh nghiệp sẽ tìm những biện pháp khác như tăng
cao chất lượng, tạo sự khác biệt để cạnh tranh;
Giao dịch thị trường, đặc biệt là toàn cầu hóa, có lợi cho tất cả các bên tham gia
vào thị trường;
Sự sụp đổ của các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu cho thấy sự can thiệp thô bạo
của chính phủ vào thị trường sẽ gây những hậu quả to lớn.
