hiểm yếu trên cao. Trong thành, lầu bắn tên có tới hàng trăm, Công Tôn
Toản và thê thiếp sống trên lầu chính, cao tới hơn mười trượng, xẻ đá xây
tường, đúc sắt làm cửa, trong tích trữ quân lương đến ba trăm vạn hộc, đủ
để có thể cố thủ mấy năm! Vì cái pháo đài Dịch Kinh này mà Viên Thiệu lo
lắng đến độ không làm được gì cả...
Tào Tháo vừa nghe thì cảm thấy rất kinh hãi, nhưng nghĩ kỹ thì lại
không ngăn được lắc đầu: - Dịch Thủy... Hừ! Gió hiu hắt chừ sông Dịch
lạnh ghê; Tráng sĩ một đi chừ không trở về... Bố trí như vậy tuy rằng Viên
Thiệu không thể công hạ được, nhưng bản thân Công Tôn Toản thì cũng
không thể xông ra ngoài. Thành trì dù kiên cố đến đâu cũng vẫn sợ bị vây
hãm lâu ngày, vây hãm lâu ngày thì nhân tâm sẽ có biến, ta sợ là ông ta
không kiên trì nổi một năm. - Trước đây Tào Tháo coi Công Tôn Toản là
đối thủ, giờ đây lại coi ông ta là đồng minh, ông ta có thể duy trì thêm
được một ngày, thì Tào Tháo có thể được thêm một ngày để chuẩn bị.
Lộ Chiêu lại nói: - Trương Yến cũng không thể coi nhẹ, tuy không
có thành lớn để dựa dẫm vào, nhưng lại có quân đông tới mấy chục vạn,
cũng là một sự uy hiếp với Viên Thiệu.
Tào Tháo lại không cho là vậy: - Ta đã nửa đời chiến đấu với quân
Khăn Vàng rồi, tài cán của chúng thế nào ta biết rõ. Cướp bóc của cải, quấy
rối thành trì thì được, chứ đánh trận chính thức thì không ổn. Trương Yến
nói là có mấy chục vạn quân, thực ra hầu hết đều là người nhà của chúng,
đến lúc đánh nhau số tiến lên thì ít mà số bỏ chạy thì nhiều, người lớn khóc
lóc, trẻ con kêu gào, trong quân doanh còn phơi tã lót, đám người ấy há lại
là đối thủ của Viên Thiệu ư?
Thực ra quân Hắc Sơn không phải là không muốn buông giáo quy
hàng, chỉ là Viên Thiệu không cho họ một đường sống mà thôi. Viên Thiệu
khác hẳn Tào Tháo, sự thống trị của Viên Thiệu được xây dựng trên cơ sở
của hào cường ở Hà Bắc, buông lỏng chính sách điền nông cho gom dồn
ruộng đất. Do vậy Viên Thiệu không bao giờ tha thứ cho quân khởi nghĩa
nông dân. Từ khi ông ta đứng chân ở Hà Bắc, đã trước sau tiêu diệt nhiều
biệt bộ của Hắc Sơn và Khăn Vàng như: Lưu Thạch, Hoàng Long, Tả
Hiệu, Quách Đại Hiền, Lý Đại Mục, Vu Độc... có một động tĩnh gì là lập
