Những người khác thấy bọn họ đã làm vậy, bất luận là thực lòng
hay giả dối chỉ còn cách lũ lượt dập đầu phụ họa theo.
Dù đã nghe rõ thái độ của họ, Viên Thiệu vẫn không thể yên lòng.
Không phải ông hoài nghi lòng trung thành của Thẩm Phối, Bàng Kỷ,
mà là việc phế trưởng lập ấu vốn trái với lễ pháp, mối quan hệ tế nhị
giữa ba đứa con này thực sự khiến ông không thể an tâm! Nhưng Viên
Thiệu chỉ có thể quyết định như vậy, lựa chọn Viên Thượng tuyệt nhiên
không phải vì thiên vị, mà là ông đã suy nghĩ rất kỹ lưỡng.
Công bằng mà nói Viên Đàm vừa là con trưởng, lại lập được nhiều
chiến công, không thể gạt sang một bên được. Nhưng Viên Đàm vốn là
người cay nghiệt, vô tình, lại thiếu mưu lược, quan hệ không tốt với
nhiều hào tộc ở Hà Bắc, như vậy sẽ gặp trở ngại rất lớn cho con đường
sau này. Nguyên tắc thống trị Hà Bắc của Viên Thiệu là trọng dụng hào
tộc, hạn chế bách tính, cùng hào tộc cai trị thiên hạ, ra sức xây dựng
một trật tự đẳng cấp nghiêm ngặt. Nếu như trận Quan Độ chiến thắng,
có địa bàn mới thì lập Viên Đàm lên kế vị cũng được. Nhưng trận đánh
ấy Viên Thiệu lại thua, không những tổn thất xương máu mà mâu thuẫn
nội bộ cũng bắt đầu nảy sinh. Nhiệm vụ quan trọng nhất từ nay về sau
là giữ vững đất đai, khôi phục thực lực, như thế có thể sẽ phải nỗ lực ít
nhất ba đến năm năm, hơn nữa cần dựa vào sự hậu thuẫn của các vọng
tộc ở đất Hà Bắc này. Viên Đàm vốn có quan hệ không tốt với Thẩm
Phối, lòng người không thuận sao có thể chống chọi được với Tào Tháo
chứ? Còn con thứ hai Viên Hy, tuy tính tình trung hậu nhưng không có
tài cán gì, chọn Viên Hy làm chúa e là sẽ khiến cho đám vọng tộc ở Hà
Bắc liều lĩnh lớn mạnh lên, vật cực tất phản, sau này khó bề khống chế.
Chọn đi chọn lại, người có thể đảm đương ngôi vị này chỉ còn lại con
thứ ba Viên Thượng. Viên Thượng từ nhỏ đã thông minh hơn người, lại
biết kính trọng kẻ hiền sĩ, đám hào cường ấy nhân khi Viên Thượng
còn ít tuổi có làm chuyện móc nối kiểu như thôn tính đất đai cũng
không gây hại gì lắm, với thiên tư của mình lại thêm được rèn luyện,
ngày sau Viên Thượng nhất định có thể xử lý được. Chỉ có lập Viên
