TẬP ÁN CÁI ĐÌNH VÀ DAO CẦU
THUYỀN TÁN
Ngô Tất Tố
www.dtv-ebook.com
8. Bệnh Thương Hàn Với Một Ông Cử Nhân
Ông cử nhân Lê Xuân Dư ở Hương Sơn vừa mới viết thư đến đây
thách tôi cắt nghĩa về nguyên nhân và chứng trạng của bệnh thương hàn.
Là vì, đã lâu, trong bài "Lĩnh Nam là đâu", nhân nói đến sự hiểu lầm
hai chữ "Lĩnh Nam" của các cụ tiền bối, cao hứng tôi có nhắc lại lời của
Hải Thượng Lãn Ông bảo xứ Lĩnh Nam không có bệnh thương hàn và tôi
cho câu đó Lãn Ông chẳng qua chỉ theo ý kiến của sách "Phùng thị cẩm
nang", kỳ thực đối với xứ này nó không đúng với sự thực.
Ông cử nhân Lê Xuân Dư chắc muốn bênh vực Lãn Ông, nên mới đổ
lỗi như thế. Sự thách đố kể cũng không phiền cho tôi. Có điều không hiểu
vì sao cuối thư ấy, ông cử nhân Lê Xuân Dư lại dặn tôi rằng: "Đây là nói về
thuốc Á Đông, xin ông đừng kể chứng bệnh theo người Thái Tây"?
Có lẽ ông cử Lê Xuân Dư muốn tôi phải nhận thương hàn là chứng uất
hỏa chỉ ở phía bắc nước Tàu - những nơi rét rụng ngón tay, mới có như ý
của Phùng Triệu Trương chứ gì?
Thưa ông cử nhân, chúng ta nên biết, nói bệnh "thương hàn" cần phải
theo Trương Trọng Cảnh, một vị thánh y đời Hán. Họ hàng ông ấy trước
cũng khá lớn, rải rác cả vùng Giang Nam, thế mà vì bệnh thương hàn, mười
phần chết đến tám phần, ông ấy biết thương hàn là bệnh nguy hiểm nên
mới soạn ra 113 phương thuốc để chữa bệnh ấy. Những phương thuốc đó ở
trong mấy cuốn "Thương hàn luận", "Ngọc hàm kinh" và "Kim qui yếu
lược" có chép, mấy nghìn năm nay y giới Đông phương đều phải dùng làm
