chúng tôi phải tạm trú tại một làng bên cạnh. Sáng mai gà gáy một tiếng,
bạn tôi đánh thức tôi dậy để đi cho kịp cái giờ cuộc thi bắt đầu.
Đêm xuân trong xứ Bắc Kỳ, mấy khi không mưa? Nó còn thêm cả gió
nữa. Trước sự tàn nhẫn của gió bấc mưa phùn, trời giá như cắt, chúng tôi
lần mò qua một cánh đồng không với sự hăng hái của toán lính cảm tử ra
trận, để đi sang làng Th.L.
Sáng rõ. Sân đình đã thấy tấp nập. Ngoài bọn hương lý quần chùng áo
dài, thêm có vô số con nít mắt đầy dử, hình như sáng dậy, chúng vội ra đình
chưa kịp rửa mặt.
Tiếng trống cái và tiếng trống con ầm ầm thúc ở các ngõ. Những ông
hương lý láo nháo chạy ra trước đình, con nít thi nhau hò reo: "Ỷ của quan
đám đã ra". Một toán, hai toán, ba toán, bốn toán. Hai phía đầu đình cả bấy
nhiêu toán lần lượt tiến vào. Toán nào toán ấy, cờ mở trống giong, linh đình
như những đám quan trảy.
Đó là bốn con lợn lớn. Thứ lợn nuôi để cúng thần, đã được tôn làm
"ông ỷ".
Giữa đám lọng xanh, lọng vàng xúm xít bốn "ông lợn" lớn, chõm choẹ
ngồi trong bốn chiếc cũi tre, giống như hồi xưa người ta giải các tướng giặc
bị bắt. Có điều cũi của tướng giặc ngày xưa chỉ có đanh chốt đóng giữ, còn
cũi của mấy ông lợn này thì chằng buộc toàn bằng thừng chạc nhuộm màu
cánh sen, coi bộ cực long trọng. Hơn nữa, đằng sau mỗi cũi, lại có một đội
âm nhạc đủ cả đàn, sáo, kèn, nhị và một ông già đội mũ tế, mặc áo thụng
xanh, cung kính đi hầu.
Như đám hàng tổng đánh cướp, trống cái trống con của các toán thi
nhau thúc một hồi cuối cùng. Bốn chiếc cũi tre đồng thời được rước vào tận
trước đình, và sắp thành chữ nhất. Bằng vẻ mặt rất tự nhiên, cả bốn "ông
