TẬP ÁN CÁI ĐÌNH VÀ DAO CẦU
THUYỀN TÁN
Ngô Tất Tố
www.dtv-ebook.com
2. Chung Quanh Cái Đình
TẠI SAO CÁI ĐÌNH CỦA TA LẠI BỊ DÙNG LÀM CHỖ ĂN
UỐNG TỤ HỌP?
Cái đình của ta..., lúc mới lập ra chỉ là chỗ để vua nghỉ và hành khách
trú chân mà thôi, chớ không phải là nơi để cho dân quê tụ họp ăn uống và
cúng tế quỷ thần như bây giờ...
Trong một cái đình, từ địa vị ông đầu chóp đến địa vị thằng cuối chót,
biết bao nhiêu là giai cấp, nghiễm nhiên như một cái sân trào vậy.
Thâm ý của chế độ đình trung này là cốt thu hẹp tầm tư tưởng của dân
quê lại. Vì theo đúng chế độ đấy, thì những người ăn trên ngồi trốc ở một
làng, đối với dân làng cũng có quyền bính lộc vị như người ăn trên ngồi
trốc của một nước.
Điều đó đủ làm cho hạng người tư tưởng nông hẹp lấy làm vinh dự.
Và cũng đủ khiến cho nhiều kẻ thấy cái vinh dự ấy mà suốt đời chỉ mơ
mộng vào cái ngôi ăn chốn ngồi ở đình trung mà không nghĩ gì đến việc
khác. Nói cho rõ nữa, cái chế độ ấy cốt làm cho dân quê chỉ biết có làng mà
không biết có nước, chỉ tranh nhau quyền bính lộc vị ở trong làng mà
không biết đến quyền bính lộc vị ở trong nước.
Đó, cái thuật "ngu dân" là ở chỗ đó. Chỗ đó rất lợi cho việc cai trị mà
rất hại cho tư cách người dân.
