67
Hội thảo Khoa học Quốc tế
...
Vàm Hồ thuộc Công ty TNHH Du lịch sinh thái Hải Vân nhằm góp phần minh chứng cho một trong
những yếu tố quyết định sự thành công của doanh nghiệp khởi nghiệp.
2. DOANH NGHIỆP KHỞI NGHIỆP VÀ HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP
Doanh nghiệp khởi nghiệp là một công ty mới được thành lập với định hướng tăng trưởng cao
[1]
.
Do nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp có khuynh hướng triển khai những ý tưởng cần ít vốn đầu tư ở
giai đoạn đầu nên có sự nhầm lẫn giữa doanh nghiệp khởi nghiệp và doanh nghiệp mới có quy mô
nhỏ. Sáng tạo là đặc điểm dễ nhận ra doanh nghiệp khởi nghiệp nhất. Do đó các doanh nghiệp mới
có quy mô nhỏ có thể đạt được tăng trưởng cao nhưng không phải là doanh nghiệp khởi nghiệp nếu
không có yếu tố sáng tạo. Một hướng nhầm lẫn khác là cho rằng các doanh nghiệp khởi nghiệp là
các công ty công nghệ do ở các công ty này có yếu tố sáng tạo. Đến nay do công nghệ đã trở thành
phổ biến nên công ty công nghệ cũng có thể không là doanh nghiệp khởi nghiệp nếu không hội đủ
các yếu tố đổi mới, linh hoạt và tăng trưởng cao. Vòng đời của doanh nghiệp khởi nghiệp qua ba
giai đoạn là tiền khởi nghiệp, khởi nghiệp và tăng trưởng. Thời gian của vòng đời dài hay ngắn tùy
vào ngành nghề của doanh nghiệp khởi nghiệp nhưng thường là không quá 5 năm.
Tùy theo quốc gia khái niệm doanh nghiệp khởi nghiệp được diễn giải chi tiết hơn. Chẳng hạn
như ở Ấn Độ, doanh nghiệp khởi nghiệp được xác định là một pháp nhân độc lập hoặc liên kết có
thời gian hoạt động chưa đủ 5 năm, doanh thu hàng năm không vượt quá 25 triệu INR, hướng tới
sự đổi mới, phát triển, triển khai hoặc thương mại hóa các sản phẩm, quy trình mới hoặc dịch vụ
ứng dụng công nghệ mới hoặc sở hữu trí tuệ nhưng không được hình thành bằng cách tách ra, hoặc
tái thiết từ một doanh nghiệp đã tồn tại
[2]
.
Hoạt động của các công ty ở giai đoạn đầu khởi nghiệp là nhằm tìm thị trường hay sản phẩm
phù hợp. Ở giai đoạn cuối khởi nghiệp các công ty tìm kiếm các mô hình kinh doanh theo chu kỳ
và khả năng mở rộng hầu có thể chuyển thành các công ty lớn hoạt động trong những điều kiện
chắc chắn hơn
[3]
.
Hệ sinh thái khởi nghiệp là một cộng đồng trong đó các thành phần cộng sinh tương tác với
nhau nhằm tạo môi trường cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và tăng trưởng nhanh. Mục
tiêu của bất kỳ hệ sinh thái khởi nghiệp nào cũng là phát triển một mạng lưới nhằm tự lực kết hợp
tài năng với các nguồn lực khác giải quyết các vấn đề ảnh hưởng đến cộng đồng rộng lớn hơn. Năm
tiêu chí được dùng để đánh giá một hệ sinh thái khởi nghiệp là hiệu quả, tài trợ, tiếp cận thị trường,
tài năng và kinh nghiệm khởi nghiệp. Silicon Valley và New York city là hai hệ sinh thái khởi
nghiệp nhiều năm chiếm giữ vị trí thứ nhất và thứ hai trong bảng xếp hạng của Startup Compass
theo năm tiêu chí nói trên
[4] [5]
.
3. TƯƠNG TÁC GIỮA CÁC BÊN TRONG HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP
Thuật ngữ hệ sinh thái nhấn mạnh yếu tố cộng sinh giữa các thành phần tham gia. Vì vậy trong
hệ sinh thái khởi nghiệp sự cộng sinh là yếu tố quan trọng nhất quyết định sự thành công của từng
bên và sự phát triển của hệ sinh thái. Các bên tương tác với nhau để cùng nhau phát triển. Cách thức
tương tác rất đa dạng tùy thuộc vào ý tưởng khởi nghiệp và năng lực của các bên trong hệ sinh thái
nhưng đều nhằm mục đích học hỏi lẫn nhau với không gian làm việc chung.
Các thành phần cộng sinh trong hệ sinh thái khởi nghiệp bao gồm trường đại học, chính phủ,
nhà đầu tư tư nhân, ngân hàng, doanh nghiệp gia đình, đại diện lao động, quân đội, trung tâm
nghiên cứu, sinh viên, luật sư... Chẳng hạn như trong hệ sinh thái khởi nghiệp của Úc bao gồm các
bên là vườn ươm, các tổ chức hỗ trợ tiền khởi nghiệp, không gian làm việc chung, các tổ chức tư
vấn và các tổ chức đầu tư mạo hiểm. Còn hệ sinh thái khởi nghiệp của Ấn Độ thì có các bên là: các
tổ chức hỗ trợ, các trường đại học lớn, các doanh nghiệp lớn, các tổ chức tài trợ, các nhà cung cấp
