Đồng Sa Băng
Tập truyện ngắn Dấu chân ngày xưa
Bờ sông xưa
Rút trong tuyển tập truyện ngắn "Dấu chân ngày xưa"
Tác giả: Đồng Sa Băng
Hình minh họa: Tác giả
S
ông vệ, con sông ngoằn ngoèo bắt nguồn từ những con suối trong rặng
Trường Sơn. Những con suối ăn sâu vào lòng núi thật xa trên quê hương
làng mạc Quảng Ngãi của Trường An, Ðồng Kè, Ðồng Ú. Rồi những con
suối họp lại thành sông. Sông chảy qua Vạn Xuân, Nghĩa Phú, Nghĩa
Thuận, qua đồn Cộng Hòa, và nghiêng mình lách qua những vực thẳm cao
vút của đèo Eo Gió, đèo Quán Thơm để đổ về đầu làng tại Bải Hà. Từ đây
dòng sông không còn gập gềnh nữa. Lòng sông hiền hòa uốn mình quanh
co qua từng làng mạc để cuối cùng đổ vào biền Ðông tại Cổ Lũy. Trước khi
đến Bải Hà, lòng sông sâu, nhỏ và chảy xiết, một bên là sườn núi đèo Quán
Thơm có dinh Bà, bên kia là chân núi Ðình Cương có dinh Ông. Hai dinh
nằm đối diện nhau trên bờ sông, và cũng nơi đây người ta đã từng thấy cọp
beo xuống sông uống nước trên hòn đá chải bên cạnh dinh Bà.
Những người đi buôn từ miền xuôi thường mua mắm, muối mang lên miền
thượng du để đổi lấy lâm sản như quế, trà, vân vân. Dinh Bà trên đèo Quán
Thơm là con đường duy nhất mà bạn hàng từ Thi Phổ, Mộ Ðức, Ðức Phổ
phải đi qua.
Mỗi lần đến dinh Bà, những người bạn hàng thường ngã nón, vào dinh thắp