1. TÂY NINH QUA CÁC BỘ MÔN NGHỆ
THUẬT
Theo sự sưu tầm của chúng tôi, về các bộ môn văn nghệ học thuật ở
Tây Ninh, xem ra có vẻ kém các tỉnh ở Hậu Giang về mặt dân ca hát
xướng, chơi cờ luyện võ, nói tóm lại là các môn du hí tuyệt nhiên không
đáng kể. Vì ở đây ngày xưa dân số ít, đời sống dân chúng lo học hành và
chuyên sinh hoạt về nghề ruộng rẫy, khai thác lâm sản, vật lộn với đời để
mưu sự sống còn, không ít thong thả, không sinh xuất các bộ môn nào cho
khởi sắc. Họa chăng dưới thời Pháp thuộc chỉ có môn bóng tròn ở đây là
còn có chút sinh khí hoạt động thể thao du hí.
Tuy nhiên riêng về văn hóa, tỉnh Tây Ninh từ đời tới đạo sinh xuất lắm
nhà văn, nhà thơ nổi tiếng. Vì ở Tây Ninh này có cảnh núi hùng vĩ, rừng
rậm bao la, lắm phong cảnh non nước hữu tình, nào ao hồ, chùa Gò, Cổ
Lâm tự, đường xuyên biên giới…
Hiểu như thế, nên chúng tôi đặc biệt có cảm tình với văn nghệ sĩ tỉnh
lẻ Tây Ninh từ xưa đến nay. Nơi đây, chúng tôi trang trọng giới thiệu từng
nhóm văn bút, thi văn đoàn, với các khuôn mặt đáng mến :
NHÓM VĂN THI SĨ TIỀN BỐI
Từ năm 1915 trở đi, nhóm nhà thơ tiền bối ở Tây Ninh ngày xưa
thường hội họp để ngâm thơ xướng họa. Lúc bấy giờ có các cụ : Đốc phủ
Tô Ngọc Đường, hương cả Huỳnh Văn Tâm, hương lễ Tịnh, Võ Văn Sâm,
cũng gọi là Võ Sâm, (hay ông giáo Xôm) nổi tiếng trên văn đàn. Nổi bật
nhất là cụ Võ Sâm, nghiễm nhiên là danh sĩ đất Tây Ninh, soạn giả quyển «
Thi phú văn từ », khá tuyệt diệu được văn học giới nhiệt liệt tán thưởng.
