Umberto Eco
Tên của đóa hồng
Dịch giả: Đặng Thu Hương
KINH XẾ SÁNG
Trong phòng thư tịch,
Adso suy ngẫm về lịch sử dòng tu của mình,
và số phận của sách vở.
Ra khỏi nhà thờ, tôi thấy đỡ mệt hơn nhưng đầu óc thì rối mù, chỉ vào ban
đêm thân xác mới hưởng được sự nghỉ ngơi thanh thản thực sự. Tôi lên
phòng thư tịch và khi được Malachi cho phép, tôi bắt đầu giở xem quyển
Thư mục. Tôi vừa mở, vừa lơ đãng liếc nhìn các trang sách, nhưng thực
tình tôi đang quan sát các tu sĩ.
Thái độ điềm tĩnh, nghiêm trang của họ khiến tôi cảm phục. Chăm chú vào
công việc của mình, họ như quên rằng một người anh em của họ đang được
tích cực lùng kiếm khắp nơi, và hai người khác đã mất đi trong cảnh hãi
hùng. Tôi tự nhủ, đây chính là sự cao cả của dòng tu chúng tôi: hàng bao
thế kỷ nay những con người như họ đã chứng kiến những bọn dã man tràn
vào vơ vét tu viện, ném vương quốc vào vực thẳm của lửa thiêu, thế mà họ
vẫn ấp ủ bản da, màu mực, vẫn mấp máy đôi môi đọc những hàng chữ đã
được lưu truyền qua nhiều thế kỷ và sẽ được lưu truyền qua nhiều thế kỷ và
sẽ được lưu truyền lại nhiều thế kỷ tiếp nữa. Họ đã mải đọc và chép vào
thời hoàng kim đến; thế sao nay họ lại không tiếp tục nữa?
Mới hôm trước đây, Benno đã nói sẽ sẵn sàng phạm tội để lấy một quyển
sách quý. Huynh ấy không nói dối và cũng chẳng đùa. Một tu sĩ ắt hẳn yêu
sách với lòng khiêm cung, khao khát muốn học được điều hay, lẽ phải trong
sách, chớ không nhằm thỏa mãn lòng hiếu kỳ của mình. Đối với người
phàm tục, ngoại tình là điều quyến rũ; đối với giới tăng lữ, của cải là điều
họ khao khát, thì đối với các thầy dòng, kiến thức mới chính là điều mê
hoặc họ.
