22.
Ngày 23 Tháng Tư, 2000
Sông Atchafalaya, bang Louisiana
Trong số những con sông lớn của thế giới, sông Nile có một sức
quyến rũ thật lãng mạn từ thuở quá khứ xa xôi, sông Amazon gợi lên những
hình ảnh phiêu lưu và hiểm nghèo, trong lúc sông Dương Tử ôm ấp linh
hồn đầy ắp bí ẩn của người Phương Đông. Hình ảnh những pharaoh nằm
trên những tàu chiến của hoàng gia được một trăm người chèo qua những
kim tự tháp hiện ra trong trí óc những người Tây Ban Nha đi chinh phục
Nam Mỹ trong thế kỷ mười sáu đã chiến đấu và chết trong một địa ngục
màu xanh của lá rừng bát ngát. Những chiếc ghe mành và ghe tam bản len
đặc mặt nước đã biến thành màu nâu vàng vì phù sa. Nhưng chính dòng
sông Mississippi mới thực sự gợi óc tưởng tượng của con người.
Nhờ những câu chuyện của Mark Twain về những chiếc tàu chạy trên
sông với guồng nước gắn hai bên hông xuôi ngược quanh những chỗ dòng
sông uốn lượn với những hồi còi tàu rúc lên lúc chúng đi qua Huck và Tom
Sawyer trên chiếc bè của hai cậu bé, và về những trận đánh của những chiếc
tàu bọc thép ngược và xuôi dòng sông giữa lực lượng Miền Bắc và lực
lượng ly khai Miền Nam trong cuộc Nội chiến Mỹ, quá khứ của dòng sông
Mississippi gần gũi đến nỗi người ta như chỉ cần nhìn qua một tấm màn
mỏng để trải nghiệm nó.
“Cha của các dòng sông”, như những thổ dân Da Đỏ Indian đã gọi nó,
Mississippi là con sông duy nhất tại Bắc Mỹ được xếp vào nhóm mười con
sông hàng đầu trên thế giới. Thứ ba về chiều dài, thứ ba về lưu lượng, thứ
năm về thể tích, nó trải dài từ những đầu nguồn tại bang Montana của phụ
lưu dài nhất của nó, sông Missouri, 5.575 ki-lô-mét về phía nam đến vịnh
Mễ Tây Cơ.
Hầu như nó chảy dễ như thủy ngân, luôn tìm lối đi ít trở ngại nhất,
Mississippi đã đổi dòng chảy nhiều lần, xuyên suốt ngàn năm nay, đặc biệt
sau khi các biển - sau cùng - đạt tới những mực nước hiện tại của chúng vào
cuối thời kỳ băng hà cuối cùng. Giữa năm 1900 và năm 700 trước Công
nguyên, nó đã chảy hầu như cách sáu mươi bốn ki-lô-mét về phía tây dòng
chảy hiện nay của nó. Không ngừng nghỉ, dòng sông lại dời chỗ lui và tới
qua bang Louisiana, khoét một con kênh trước khi dời chỗ và tạo một dòng
kênh khác. Gần như một nửa bang Louisiana được hình thành nhờ sông
