bốn chân huyền đề, nặng chừng ba mươi cân, bảy khiếu (8) chảy máu đen,
chết gục ở sân. Còn người đứng bên kia thì vẫn tỉnh táo như cũ. Hai bên thị
vệ trông thấy, ai cũng kinh khủng.
-----
Ta ngửng mặt lên trời tạ ân xong, truyền đốt con chuột ấy, đem tro
ném xuống sông.
Vợ người nhà kia uống thuốc hơn một năm, mới giải được cái độc tinh
chuột.
LỜI BÀN CỦA SƠN NAM THÚC: Lâu ngày thành yêu, vật nào cũng
thế. Nhưng chỉ có giống khỉ, giống cáo và giống chuột là dữ nhất xưa nay.
Tinh khỉ có khi dùng được việc, như Tôn Ngộ Không (9)trước làm Bật mã
ôn cho Ngọc Hoàng, sau vì đùa bỡn quá trớn, Phật Tổ dùng thuật trấn áp.
Năm trăm năm sau, cải tà quy thiện, đi theo Đường Tăng sang Thiên Trúc,
yết kiến Phật Như Lai, xin được hơn tám mươi bộ kinh Phật. Đến nay các
chùa Phật đều đắp tượng để thờ, mình người đầu khỉ mà rất anh linh. Tinh
cáo tuy rất ác, cũng không đến nỗi biến hóa, giả hình, gian dâm vợ con
người ta. Còn như chuột đời Xuân Thu ba lần ăn trộm trâu tế giao (10). Sau
lại làm vua chuột, đêm ra ngày ẩn (11). Đời Thần Tông nhà Tống giáng
sinh ở Kim Lăng, thay đổi phép cũ, làm loạn thiên hạ (12). Về sau, bọn
Thái Kinh, Đồng Quân thừa cơ làm nhà Tống đến nỗi mất ngôi. Cho nên
"Không nanh mà đục thủng tường ta" (13)câu ấy hình dung cái tàn bạo của
chuột. "Chứa mày mà mày ăn lúa mạch của ta" (14), câu ấy hình dung cái
tham lam của chuột. Câu thơ "có da có mình", người làm thơ mượn để chế
kẻ vô lễ (15), "mười ba mười bảy", nằm với mẹ không giữ được yên lành.
Quẻ Tấn đem thạch thử làm hệ từ (16), Tô Đông Pha lấy Hiệt thử làm đề
phú (17). Xem những việc chép tản mát trong kinh truyện, thì vật đáng sợ
nhất không giống gì bằng giống chuột, vật đáng ghét nhất cũng không
giống gì hơn giống chuột. Rình vào hòm thì người ta đặt cạm để bắt, hóa ra
chim giẽ (18)thì người ta căng lưới để vây; đào hang trong nền xã (19)thì
