- Có người ngoài dạn mà trong nhát.
- Có người trang nghiêm mà dễ dãi.
- Có người quát tháo mà bình tĩnh.
- Có người hình dáng xấu xa, nhưng khi ra ngoài thì ngang dọc vẫy vùng,
không có gì mà không làm được. Thiên hạ khinh thường mà thánh nhân quý
trọng. Người thường không thể biết nếu không là bậc cao minh thì không nhìn
thấy điều này. Đấy là diện mạo kẻ sĩ, không giống với suy nghĩ bên trong.
Võ Vương hỏi: “Làm sao mà biết được?
Thái Công đáp: "Có tám cách để biết"
- Một là dùng lời mà hỏi để xem xét cách ăn nói.
- Hai là cố tình trách móc để xem sự đổi thay.
- Ba là cho biết âm mưu để xem lòng thành thật.
- Bốn là thăm hỏi rõ ràng để xem đức độ.
- Năm là sai khiến bằng tiền để xem tính thanh liêm.
- Sáu là thử sắc đẹp để xem sự tinh khiết.
- Bảy là cho biết khó khăn để xem lòng can đảm.
- Tám là chuốc rượu cho say để xem thái độ.
Thử bằng tám cách này thì phân biệt được kẻ ngu người hiền".
Thiên thứ bốn
LẬP TƯỚNG
Võ Vương hỏi Thái Công: "Đạo lập tướng như thế nào?".
Thái Công đáp: "Khi đất nước lâm nguy thì vua rời khỏi chính diện, mời vị
tướng vào mà dụ rằng "Xã tắc yên nguy, đều do nơi tướng quân. Nay cỏ nước
Mỗ không thuần phục, mong tướng quân đem binh đối phó".
Khi tướng đã nhận mệnh, vua sai quan Thái sư xem xét thiên văn, ăn chay
ba hôm nơi Thái miếu, nghiên cứu linh quy, chọn ngày tốt để trao búa rìu.
Vua vào trong miếu, đứng ở cửa bắc, cầm lưỡi búa trao cho tướng mà nói
rằng "Từ nay trở đi, mọi việc trên đời đều do tướng quân định đoạt.
Rồi cầm cán trao lưỡi búa cho vị tướng mà nói rằng: "Từ nay trở đi từ mặt
đất đến vực thẳm đều đo tướng quân chế ngự. Thấy địch yếu thì tiến, địch
mạnh thì dừng, không vì quân đông mà khinh địch, chớ vì nhận mệnh mà phải
chết. Đừng cho mình cao quý mà khinh người, không độc đoán mà phản bội
