Phàm đánh ban đêm, phần nhiều do quân địch đến đánh úp lũy quân ta, bất
đắc dĩ mà phải đánh. Phép đánh là ở chỗ lập dinh. Phép lập dinh cũng như
phép lập trận, cho nên Binh chí nói: Quân đỗ thì làm dinh, quân đi thì làm
trận. Vì là trận lớn bọc trận nhỏ, dinh lớn bọc dinh nhỏ, các quân trước sau tả
hữu đều tự có dinh. Dinh đại tướng ở giữa, các dinh bao chung quanh, gốc
cạnh liền nhau, chỗ gãy đối nhau, xa không quá 100 bước, gần không quá 50
bước, đường sá thông suốt, để ra vào, đôi bên vách lũy cùng trông nhau, đủ để
dùng cung nỏ mà cứu nhau được.
Phàm cửa đường qua lại, phải lập bảo nhỏ, trên chất củi đào lỗ làm đường
ngầm; dùng thang Hồ
4
bắc lên khiến người đứng trông. Hễ đêm nghe tiếng
trống thì dậy ngay, tức thì đốt đuốc lên, quân giặc đêm vào cửa dinh, nhìn
quanh bốn phía thấy đều có dinh nhỏ giữ vững cả, không biết đánh vào chỗ
nào. Lúc đó trong dinh đại tướng hoặc các dinh nhỏ biết trước là quân giặc
đến, cứ nên đóng quân không động, để cho quân giặc vào hết rồi sau mới đánh
trống, các dinh đồng thời ứng phó, các bảo đều đốt lửa soi vào, quân sĩ các
dinh đều đóng cửa lên thành mà la hét xuống quân địch, nỏ cứng cung khỏe
bốn mặt đều bắn. Nếu địch đi lén vào một dinh thì dinh bị đánh đốt lửa, cho
quân ra đứng vây quanh và ra hiệu lệnh trong dinh không được rối động. Trong
khoảng chốc lát, thiện ác tự sẽ chia ngay. Nếu kẻ nào chạy ra thì đều vương
lưới cả. Ngày nay lập dinh rộng rãi thông suốt, nếu ban đêm có giặc đến đánh,
thì trong quân của dinh bị đánh không ai là không rối sợ. Dù có đặt nhiều thám
thính, nghiêm việc phòng bị, trong khi đêm tối cũng chẳng phân biệt được ai,
dù có tốn nhiều công cũng chẳng được gì.
____________________________
1.
Võ bị tổng yếu, Tiền tập, quyển 5, mục “Cảnh bị” chép là 20 bước.
2. Binh lẻ, đối với binh chính.
3.
Tức binh đi tuần.
4. Thang của người Hồ không rõ hình chế thế nào.
Phàm đánh vỡ giặc rồi, thì phát thẻ cho binh đi tuần đêm để biết rõ sự canh
phòng. Mỗi đội phát treo một chiếc đèn trên cờ hiệu, mỗi tiêu phải treo hai đèn
ở trên cờ hiệu, mỗi ti phải treo ba đèn ở trên cờ hiệu, nhưng cờ chính thì dùng
một đèn; cần phải treo cao thấp cho đúng cách thức. Ban đêm các dinh đều
chiếu theo số đèn đã định, các dinh thì trông đèn ở trung dinh, các bả tổng
1
thì
