thuyền giặc không thể lướt qua mà thuận dòng được. Sợ thuyền giặc thừa gió
mà tiến, thì ta ngáng gió chắn nước làm cho buồm giặc chịu chết. Sợ thuyền
giặc kéo dây mà đến, thì ta có những sào ngáng cây chống để ngăn dây không
thể qua. Thượng lưu cao mà hạ lưu thấp, thì ta chiếm lấy thượng lưu, đắp kè
đập để đổ nước xuống quân địch. Thế địch rộng mà thế ta hẹp thì ta nhân thế
hẹp mà đắp túi cát cho mất lối đi. Địch đến sát bờ thì ta làm bốn dây phiên xa
13
để đánh vỡ thuyền. Quân địch lên bờ thì ta một mặt đánh ngầm để chộp quân
nó.
Những cái lợi như thế cũng chẳng hay ư? Nhưng thắng là ở chỗ địch chưa
kịp biết, mà bại là ở chỗ ta không giữ được bí mật. Sự cơ không cùng, nếu
không giữ được bí mật, thì cái ta dùng để hại địch, địch lại lợi dụng được để
hại ta. Công-tôn Thuật chống Sầm Bành, Thuật làm cầu phao và dây móc để
chống dây thuyền của Bành, xem mẹo thì dáng như được đấy. Nhưng Bành
biết trước, phóng lửa đốt cầu và dây móc nên quân Thuật phải thua. Thường
Chiếu-đạt đánh Lĩnh-nam, giặc đan lồng tre đựng cát đá để chống thuyền ghe
của Chiếu-đạt, trí không phải là không khéo đâu. Không ngờ Chiếu-đạt biết
trước, sai quân sĩ cầm dao chém lồng nên quân địch phải vỡ. Người Ngô chống
Tấn, có thể bảo là đắc sách, nhưng thuật dùng xích sắt ngăn thuyền bị lộ, mà
không khỏi Vương Tuấn dùng bè lớn chất lửa đốt cháy. Đó đều là thua vì tiết
lộ cả, cho nên cần phải bí mật.
______________________________________
1.
Móc râu, tức chùm móc.
2.
Chông lội.
3.
Con nhím nước.
4.
Cày do nước đẩy.
5.
Cái nơm nhảy.
6.
Cựa gà.
7.
Móc nổi.
8.
Chống mái chèo.
9.
Dùi gối cong, túc là cái dùi làm hình cong như đầu gối bẻ cong.
10.
Không rõ là cái gì.
11.
Tức gỗ gai bồ kết.
12.
Không rõ khí cụ gì làm theo hình tượng trâu và ngựa.
