Nếu giặc đẩy xe lại đánh, thì trước đem súng tay bắn, súng tay đã trúng thì
bị thương hẳn nhiều; kẻ đến bị thương thì sức không đều nữa.
*
* *
Cửa treo. Treo ván gỗ làm cửa, dùng sắt mà đóng như ván sàn.
Ván treo. Quanh thành ở trên đài địch đều treo ván cả; khi bị địch
đánh, thì lật ván lên để bắn tên đạn.
Cửa đột. Đục ở mình thành, đối thẳng với dinh địch, ở trong đào ít
nhiều đường ngầm tới cách mặt ngoài thành 5, 6 tấc thì đừng đào nữa,
nửa đêm giặc mới đến, dinh trại chưa định, cho quân tinh kỵ do cửa đột
ấy nhảy ra đánh lúc không ngờ.
Trát cánh cửa. Lấy bùn đất trát cánh cửa, dày độ ba thước, để chống
chất lửa.
Đục cửa. Phòng định bức tới cửa, trước đục cánh cửa vài mươi lỗ để
chỉa nỏ bắn ra và chỉa giáo dài mà đâm, dù địch có bức tới cũng không
gần được cửa.
Trát sàn cửa. Lấy bùn trát sàn gỗ trên cửa, ước dầy 5 tấc để chống lửa.
Phên dày. Ở trên nữ tường, nhô đầu rui ra cách tường 3 thước, lấy cành
liễu cành gai mà đan phên dài độ 2 trượng, rộng 5 thước, treo ra đầu rui
để đỡ tên đạn.
Màn vải. Dùng vải dày làm màn, dùng sào treo ra ở ngoài nữ tường thì
đỡ cho tên đạn không bắn vào tường được.
Đùi liền. Như kẹp đập lúa, để quay mà đánh người leo lên thành ngoài
nữ tường.
Cần trượng. Như cây thương, đầu làm hai chỉa, dùng để chống thang
bay và người leo lên thành.
Cần móc. Như cây thương, lưỡi có móc câu, có thể móc người. Trên
thành có sàn gỗ, có thể chứa được một đội quân, làm móc sắt cán dài đặt
đấy để dùng. Nếu giặc trèo nữ tường nhảy lên, đợi thò mình lên thì các
móc đều đưa ra ngoặc kéo vào trong thành, rồi lấy dao, dùi, búa xúm lại
mà đánh.
Tật lê sắt. Nếu giặc dùng mộc lư (lừa gỗ) đánh thành, thì ta dùng tật lê
sắt để ném. Phép làm tật lê sắt, lấy sắt chín đường kính rộng 1 thước 2 tấc,
