Thiên tỉnh. Ở tám phương trong thành đào giếng sâu 2 trượng, lấy cong
mới dùng da mỏng bưng miệng như trống, khiến người thính tai gối lên
miệng cong mà nghe thì giặc ở cách thành 500 thước cũng đều biết hết.
Liệu tính lương thực. Việc giữ thành toàn nhờ vào cư dân, mà cư dân
thì toàn nhờ vào binh mà ăn. Vậy nên trước phải liệu dân liệu quân mà
liệu thức ăn. Dân ở trong thành và dân ở ngoài lánh nạn mỗi người mỗi
ngày tính gạo ăn hết nửa cân, than hoặc củi 5 cân, tính từng miệng ăn,
phải chứa sẵn 3 tháng. Nếu không tự trù bị thì ai đoái đến mình. Ninh-hạ
bị vây mà chết đói hết nhiều, nên hỏi xem. Những người hàng ngày chỉ
kiếm lấy từng thưng từng lẻ, bị thành đóng cửa thì hết lương. Ta đã nhờ
họ mà giữ thành thì ta phải thay họ mà liệu miếng ăn, không thế thì họ
phải đói, sao giữ được giặc! Cho nên một phủ không có 1 vạn cân cỏ, 2 vạn
cân lương, 20 vạn cân than, 150 cái giếng, châu huyện lớn không có 5
nghìn cỏ, 1 vạn rưởi lương, 10 vạn than, 70 cái giếng, châu huyện nhỏ
không có 2 nghìn cỏ, 1 vạn lương, 5 vạn than; 50 cái giếng, thì đều là cẩu
thả, chờ mệnh ở trời, may mới khỏi địch. Phàm những người giữ thành có
gạo thì tự cấp, không gạo thì quan cấp, mỗi lần cấp một thạch làm một
suất, 10 người có một người đầu bếp, cùng ăn một chỗ. Nếu để các nhà
đưa cơm thì rồi không thể nói được, và truyền đạt khó tới, no đói bất
thường, đó là lối thua vậy. Dân ngoài lánh nạn thì có họ mạc nhờ họ mạc,
không có họ mạc thì nhàn ước phải xếp đặt, như ở trong chùa miếu thì
tăng đạo phải báo tên, kén chọn mà khiến giữ thành, cho phòng nằm một
nơi. Còn dư các nơi chùa chiền công quán đều phải cho dân làng ở đậu,
chật hẹp khó dung, nhưng đã có thức ăn và thóc, ngoài ra không hại. Đại
khái con trai mạnh mẽ đã cho giữ thành, người già yếu cùng ở mấy nơi,
đàn bà cùng ở mấy nơi, ở ngoài cửa dán tên để tiện sự ghi nhận. Ở trên
thành thì 10 người làm một phô, phô thì trên che chăn chiếu để chống gió
mưa, 10 người một bếp, 5 người 1 lần cắt phiên nhau ăn, đàn ông già và
đàn bà thì làm thức ăn, đàn bà khỏe thì gánh nước, trẻ con thì sai khiến đi
lại. Đốt lửa thì dùng củi, không dùng rơm cỏ, để phòng cháy. Dùng dao đá
lửa để phòng khi lửa tắt.
Phòng việc sửa đắp. Trên thành mỗi mặt phải phòng bị một vạn gạch,
đất vàng 10 xe, vôi 10 cân, nước 100 lọ. Mỗi 10 ụ thì dùng 2 tấm sắt, 2 con
