1.
Thổ sơn: Núi đất đắp ở ngoài thành để leo lên mà nhìn vào trong thành và
nhân đó mà trèo lên thành.
Phép “Nga xa động tử”, cho chở đất mà lấp hào, làm núi đất ở phía trong động hào (Tức là chỗ rãnh hào trống rỗng). Khiến người chia làm hai hàng tả hữu, một hàng chuyển đất vào
hào để lấp, một hàng chuyển đồ đựng không ở động (hào) ra. Chỉ sai riêng những tráng sĩ đem đất vào thôi, không nên sai người đi lại khiêng gánh không tiện. Đắp được gò đất có thể đứng
trông được; lại đóng cọc gỗ, rồi dùng túi vải đựng đất chồng chất để lên thành; chứa nhiều củi đóm thành đống cao rộng ở bên thành là hay. Còn khoảng đất ở động (hào) thì đặt nhiều thùng
nước bùn và chổi gai để phòng dầu rái, hỏa tiễn và hỏa pháo của địch ném xuống.
Trọng nhàn chỉnh. Giữ thành cần phải định khí. Phàm ở ngoài 50 bước,
nghe thấy giặc hét nói đập phá hay dùng quân tiên phong đi tuần trước,
nói phao là đến đánh, thì đừng động. Khi cách thành 10 bước thì đài địch
mới bắn tên đạn và dùng thương. Giặc đội cỏ vào đánh thành thì lăn đá to
xuống; giặc chở xe đến đào thành thì ném củi vào hai bên xe và dùng lên
lửa để đốt. Giặc đến dưới thành, thế tất phải ngửa mặt lên, thì ta phun
phân, phun lửa, vãi tro. Giặc ba người cầm cần móc mà đánh ta, thì ta
dùng cái xẻng bán nguyệt mà cắt dây da, tất 1 người ngã lăn ra, hai người
ngã nghiêng ra; một người cầm cần móc thì lấy xẻng bán nguyệt mà đẩy
chếch đi, đẩy khỏe thì ngã, nhưng phải dùng búa lớn mà đánh nát đầu
móc. Nếu giặc bắc thang mây 4, 5 người xâu cá mà leo lên, thì ta dùng cái
xẻng bán nguyệt, 4, 5 người dựa cột hết sức mà đẩy, nếu là thành đất thì
đẩy ra ngoài là thang phải đổ, nếu là thành gạch thì đẩy xiên là thang phải
nghiêng; lại dùng thương ba mũi cực lực mà đâm vào mặt giặc, lòng giặc,
bụng giặc, cốt đâm trúng một chỗ nào. Giặc bám tay vào cửa ụ thì dùng
búa rìu mà chặt đứt mười ngón tay. Nếu dao của giặc liếc quanh cửa ụ thì
dùng gậy lớn đánh vào dao, hoặc lấy vũ tu thương mà bắt giặc, lôi lên mà
giết. Đầu giặc khi vào cửa, thấy cái mũ thì dùng búa mà đánh vỡ óc, thấy
cổ thì dùng dao búa mà chém lấy đầu; đã nhảy vào trong ụ rồi thì chân
tay không làm gì được nữa, dân phu cả giáp cứ loạn xạ đánh chém, cốt sao
cho chết. Giết chết 3, 5 tên giặc thì treo đầu lên thành, quăng xác xuống
dưới, giặc tự vỡ mật, không dám tới gần. Nếu không định khí trước, khi
giặc mới ở ngoài trăm bước đã hoang mang, loạn phóng tên đạn, khí giới
đã hết, khí lực đã thiếu, gan ruột đã loạn, đến khi giặc tới gần thành thì
lấy gì mà chống! Đó là điều rất phải răn trong việc giữ thành.
Cẩn thận tên đạn. Khi quan quân đi tuần thành, đến bên thành bắn tên
hay súng, trên thành không được ồn ào. Đợi giặc đến gần thành, mới sai
