QUYỂN I
TẬP THIÊN
Tổng luận về cơ yếu binh pháp.
Mảng nghe: Gươm báu ấn vàng, nguyên soái lên đàn ban hiệu lệnh; quạt
lông khăn lụa, quân sư cười nói vận thần cơ. Tỷ như Phạm Lãi dâng Tây Thi
1
,
Tôn Tẫn bớt bếp nấu
2
, Đàn Đạo-tế đong cát giả làm lương
3
, Trương Tử-phòng
thổi sáo cho địch nản
4
, Hàn Tín cho quân nhổ cờ Triệu cắm cờ Hán
5
, cùng là
giả thư đầu hàng dùng kế cho giặc kiêu, đều xuất tự trong lòng của trí tướng, tự
kế hoạch của mưu thần mà thôi. Cho nên nói rằng thừa cơ làm việc đấy thôi.
Nhưng đều chưa có thể dùng làm phép thường. Phép thường là phương pháp.
Phương pháp là gì? Như Hiên-viên đánh Xi-vưu làm xe chỉ nam mà bắt được
giặc, cùng là đời sau trâu lửa của Điền Đan, hải nhạc
6
của Vũ-mục. Hàn Tín
dùng chum gỗ
7
cho quân sang sông, Khổng-minh làm trâu ngựa gỗ để vận
lương, Lưu Bá-ôn
8
chế súng đồng pháo lửa, những người ấy thực là có tài xoay
trời chuyển đất, có chí yêu nước giúp đời, trong lúc thi thố so với việc bày binh
bố trận hơn gấp mười lần. Đời sau dẫu có danh tướng cũng không thể hơn
được.
Đến quốc triều ta, Chính quân vệ úy nội tán Lộc-khê tiên sinh, đem tài lạ
giúp vua, phát huy tinh túy của tướng môn, lập ra các phép hỏa cầu, yên cầu và
phép thương lửa dưới đất, tên lửa chứa thuốc độc, dẫu người đời xưa sống lại
cũng chẳng hơn đâu. Người sau học được yếu chỉ thì chỉ có Triệu Điền, Bảo
Thúc, Cao Toàn mấy người mà thôi. Sau khi các vị ấy đã quy thần thì có ai nối
được truyền thống ấy nữa đâu! Than ôi! đất đã chôn bí pháp, nhưng may trời
chưa chôn lương mưu, để cho bạn ta như Cao công là người tuổi trẻ lỗi lạc, học
thuật thấm nhuần, để lòng giấu cất ngọc quý của tướng lược, khắc xương ghi
chép phép diệu của binh gia, rửa bút rất tinh, mài nghiên rất sạch, biên thành
