phát hỏa liền nhau một hàng mới được. Lại lấy sắt như đanh nhét vào chỗ giữa
súng nọ súng kia giáp nhau, khiến những miếng sắt cùng các súng bằng nhau
thì tốt. Rồi sau đem hai hòm sắt ắy đặt lên trên hai ghế, mỗi súng gác miệng
vào trên cột chữ thập. Nạp thuốc đạn, mỗi súng một liều thuốc 2 viên đạn sắt,
nạp xong lại nhét thuốc súng vào chỗ lỗ phát hỏa của các súng. Đem hòm đậy
kín lại, đẩy xe tiến thẳng đến trước mặt quân giặc, lấy dây lửa đốt ở lỗ trên nắp
cháy thông vào trong lỗ, lỗ hỏa của súng cháy suốt vào trong lòng súng thì tự
nhiên súng nổ tung đạn ra.
Xem cách làm xem này một xe 20 súng bắn, ở chỗ đồng rộng bất quá 10 xe
thì dẫu giặc có trăm vạn quân, bắn một phát cũng chết hết.
Kiêm-trai xét: Hai phép trên này thực có hiệu nghiệm. Trước tiên công tôi là
Kết quận công ở đầu đời Quang-thiệu Lê Chiêu tôn theo quân vua đi đánh
ngụy chúa là Trần Thăng ở Lạng-sơn. Tương truyền rằng lúc ấy giặc mộ quân
thổ phỉ dũng cảm vài trăm kéo đến để liều chết đánh mà quân của ông đều là
con em thành thị không đầy 500 người. Ông bèn sai tỳ tướng sờ trên ngực quân
lính xem người nào đánh trống ngực thì cho quỳ xuống đất một vai vác súng
sắt, một người thiện xạ đứng kèm ở bên một vai vác giáo dài, du binh thì cầm
dao ngắn đứng giáp đấy, bày thành mặt trận tròn để đợi. Lúc quân giặc đến thì
bị giáo dài ngăn trở, không xông vào được, quân thiện xạ đều bắn súng ra,
quân giặc chết hết. Đấy tuy là việc ngày xưa, mà cùng với hai phép trên này
ngam ngám giống nhau, nên biên vào đây để ghi hiệu nghiệm và khen tài ứng
biến.
*
* *
PHÉP XE GƯƠM PHÁ GIẶC.
Phàm trí tướng hành binh, cốt vận dụng một lòng, không để tiết lậu, cho nên
tiến thì như gió, dừng thì như núi, ai động đến là bị vỡ, phạm đến là bị cháy, đi
đến đâu cũng vô địch. Như giặc ở trong thành cậy cao hiểm, hay là ở chỗ
đường dài cậy sức mạnh tiến lên mà ta không phá được, thì ta dùng xe gươm
để đánh.
Cách làm: Xe có bốn bánh, trước sau to đều 8 thước, ngang 6 thước, khoảng
giữa lát ván, hai bên dựng hai cột cao 6 thước 5 tấc, đầu cột làm hình chữ thập.
Lại lấy gỗ tròn làm ống, đường kính 1 thước, gác ngang lên đầu hai cột, lấy
