Hỏi : Phép dùng tướng như thế nào ?
Đáp : Tại một việc cơ quyền mà thôi. Tướng nói có thể dùng dân thì phải
dùng, tướng nói không thể dùng dân thì không dùng. Tướng nói có thể dùng
binh thì phải dùng, tướng nói không thể dùng binh thì chớ dùng. Tướng nói có
thể đuổi đánh quân địch thì phải đuổi đánh, tướng nói không thể đuổi đánh thì
chớ đuổi đánh. Như thế quân pháp không rối loạn, cơ quyền không bị cản trở.
Nhưng muốn biết dùng tướng, trước hết phải biết chọn tướng. Muốn biết
chọn tướng, trước hết phải biết xét tướng. Ba việc hiểu biết ấy đem lại quyền
năng thần diệu cho tướng súy, cho nên không thể không xem xét cẩn thận.
Phép khiển tướng, dùng binh như thế đầy đủ rồi sao?
Tuy nhiên theo Tôn Ngô thì phải lo đánh thành, còn theo lời Mạnh Tử, Tuân
Tử thì chưa được. Vì sao nói thế? Đáp rằng : Kế hoạch căn bổn đã mất nên
mới dùng Tôn Ngô, đó chỉ là búa rìu dùng để đẽo gọt nước nhà. Bên ngoài dữ
ác, bên trong đẽo gọt thì cơ mất nước chỉ còn kiễng chân mà mong chờ.
45.- CHIẾN LƯỢC :
Việc cốt yếu trong khi đánh giặc là trước hết xem xét tài năng của tướng
địch, tùy theo hình thế mà dùng cơ quyền, ắt là không mệt nhọc mà được thành
công.
Tướng địch ngu ngốc mà lại tin người thì ta có thể hứa hẹn để dẫn dụ.
Tướng địch tham lam mà không cầu danh thì ta có thể dùng tiền mà hối lộ.
Nếu tướng địch nhẹ dạ vô mưu, thì ta có thể làm cho phải vất vả, khốn đốn.
Bên địch trên giàu mà kiêu căng, dưới nghèo mà oán hận thì ta dùng mẹo ly
gián.
Bên địch tới lui ngờ vực, dân chúng không biết trông cậy vào đâu, thì ta làm
cho chúng rúng động rồi đuổi đánh chúng.
Bên địch sĩ tốt khinh tướng súy mà có bụng muốn trở về, thì ta ngăn chận lối
đi dễ, mở thông lối đi khó rồi đón đánh thì cầm bắt được.
Bên địch đường tới dễ đường lui khó thì ta vời chúng đến mà đánh, bên địch
đường tới khó đường lui dễ, thì ta đến gần chúng mà đánh.
Địch đóng quân ở chỗ ẩm thấp, nước không có chỗ chảy thông, trời mưa
dầm lâu ngày thì ta có thể khơi nước chảy vào để chúng bị chết đuối.
Địch đóng quân ở chốn đồng hoang, lau cỏ um tùm, khi có gió mạnh ta dùng
lửa để đốt chúng chết cháy.
