Người xưa đuổi giặc không quá trăm bước, treo cờ xí không quá hai xá
(*), đó
là bày tỏ đức lễ. Không dồn kẻ yếu vào thế cùng và thương xót người kẻ bị thương tích và bệnh tật, đó là
bày tỏ đức nhân. Thành thực tỏ bày ra, đó là làm sáng tỏ đức tín. Giành nhau điều nghĩa mà chẳng giành
nhau điều lợi, đó là bày tỏ đức nghĩa. Lại có thể cởi áo ra, đó là bày tỏ lòng dũng cảm. Biết đầu biết
đuôi, đó là bày tỏ trí tuệ. Đem sáu đức ra mà khuyên dạy cho hợp thời để làm giềng mối cho dân chúng,
đó là phép chánh trị của người xưa.
(*) Xá: ba mươi dặm.
80.- TRIỀU ĐÌNH VÀ QUÂN NGŨ:
Thời xưa những kẻ dung túng trong triều đình không được vào quân ngũ,
những kẻ dung túng trong quân ngũ không được vào triều đình. Những kẻ
dung túng trong quân ngũ được vào triều đình thì đức hạnh của nhân dân bị hư
hoại. Nếu những kẻ dung túng trong triều đình được vào quân ngũ thì quân ngũ
sẽ yếu ớt.
Cho nên trong nước, ngôn ngữ văn nhã và ôn hòa, tại triều mọi người đều
cung kính khiêm tốn, lo sửa mình để đối xử với mọi người. Mọi người không
được triệu thì không tới, không được hỏi thì không nói, khó tới dễ lui.
Trong quân lữ kháng chiến vững vàng, trong hàng ngũ thi đua hăng hái. Mặc
quân phục, mang giáp trụ thì không lạy, ngồi trên binh xa thì không làm lễ,
canh giữ ở trên thành thì không bỏ chạy, gặp cảnh nguy nan thì không tỏ ra yếu
hèn.
Cho nên nghi lễ và quân pháp là bề ngoài và bề trong, văn và võ là tay mặt
và tay trái
81.- LÒNG NGƯỜI, SỨC MẠNH, TẬP LUYỆN, CHIẾN ĐẤU:
Lòng của tướng và lòng của quân sĩ là lòng của ta. Lính, xe, trâu, ngựa khỏe
khoắn no đủ đó là sức mạnh. Việc răng dạy cốt là dự phòng, việc chiến đấu cốt
là tiết độ. Tướng quân là thân mình, sĩ tốt là tay chưn, hàng ngũ là các ngón.
82.- THỜI TRỜI, TÀI SẢN, TÀI NĂNG:
Muốn chiến đấu phải được thời trời, phải có tài sản, phải thực khéo giỏi.
Ngày giờ chẳng sai chệch, bói được quẻ tốt và hành động kín nhẹm, đó là
được thời trời.
Dân chúng có đủ, nhờ có đủ mà làm điều tốt lành, đó là có tài sản.
Người được luyện tập, trận bày sắc bén, sắp đặt các việc hết mức để dự bị,
đó là khéo giỏi.
