Vậy còn về sự đóng góp trong việc nuôi dạy con cái của những người chăm
sóc khác cha và mẹ? Ở xã hội phương Tây hiện đại, cha mẹ vẫn là những
người giữ vai trò chính trong việc chăm sóc con cái mình. Vai trò của
"những người chăm sóc với vai trò phụ huynh" - nghĩa là những người
không phải là cha mẹ ruột nhưng vẫn chăm sóc trẻ - đã giảm đi trong vài
thập niên gần đây bởi các gia đình di dời thường xuyên hơn và xa hơn, trẻ
sẽ không còn có được sự hiện diện liên tục như trước đây của ông bà và cô
dì chú bác sống gần nhà. Điều này tất nhiên không phải để phủ nhận rằng
người giữ trẻ, giáo viên, ông bà và anh chị cũng có thể là những người
chăm sóc và nguồn ảnh hưởng quan trọng. Tuy nhiên, ở các xã hội truyền
thống, những người chăm sóc như cha mẹ quan trọng hơn rất nhiều và cha
mẹ thì lại có vai trò ít ảnh hưởng hơn.
Ở các nhóm người săn bắt - hái lượm, việc chăm sóc con cái như thể cha
mẹ bắt đầu trong giờ đầu tiên sau khi sinh. Những đứa trẻ mới sinh người
Aka và Efe được trao từ người này sang người khác quanh lửa trại, từ
người trưởng thành hoặc đứa trẻ lớn tuổi hơn đến người khác, để được hôn,
được bế thốc lên và được hát, nói cho nghe những lời mà chúng chưa thể
hiểu. Các nhà nhân học thậm chí còn đo được trung bình tần suất trao tay
xoay vòng trẻ sơ sinh người lùn Aka và Efe là 8 lần/giờ đồng hồ. Người mẹ
săn bắt - hái lượm chia sẻ sự chăm sóc con cái với người cha và những
người chăm sóc khác, gồm ông bà, dì, bà dì, bà cô và anh chị lớn hơn. Một
lần nữa, hiện tượng này được định lượng bởi các nhà nhân học vốn đo
lường số người chăm sóc trung bình trong suốt quá trình quan sát vài giờ
đồng hồ: 14 người cho một trẻ 4 tháng tuổi người Efe, 7 hoặc 8 người cho
một trẻ sơ sinh người Aka.
Ở nhiều xã hội săn bắt - hái lượm, ông bà thường ở lại lều trại chăm sóc các
cháu để cha mẹ chúng đi tìm thức ăn. Những chuyến đi đó có thể kéo dài
hằng ngày hoặc hằng tuần. Trẻ em người Hadza có bà chăm sóc sẽ béo
khỏe hơn trẻ không được bà chăm sóc. Cô dì chú bác cũng đóng vai trò
chăm sóc quan trọng ở nhiều xã hội truyền thống. Ví dụ, nhóm người Bantu
