những thói quen nuôi dạy con bằng việc đánh đập của xã hội láng giềng
người Ngandu là kinh khủng và bạo lực.
Sự khác biệt giữa các hình phạt thể xác đã hoặc đang là đặc thù không chỉ ở
châu âu, châu Phi hiện đại mà còn ở các thời kỳ và các vùng địa lý khác
của thế giới. Ở Hy Lạp cổ, trẻ em Athen (mặc cho lời tuyên bố của
Menander) chạy loanh quanh mà không bị ngăn cản, trong khi ở Sparta, bất
cứ ai, không chỉ là cha mẹ đứa trẻ, đều có thể đánh trẻ. Ở New Guinea,
trong khi một số bộ tộc không phạt con trẻ vì khua những con dao sắc
nhọn, tôi lại gặp phải một thái cực trái ngược ở một làng nhỏ (Gasten) với
một chục túp lều ở xung quanh một khoảng đất trống nơi cuộc sống của
làng diễn ra với sự quan sát của tất cả cư dân. Một sáng nọ, khi nghe thấy
một tiếng hét giận dữ, tôi nhìn ra ngoài xem chuyện gì đang xảy ra. Một
người mẹ đang giận điên lên với đứa con gái lên tám của mình, la hét và
đánh bé, còn bé gái thì khóc thổn thức và lấy tay che mặt để đỡ các cú
đánh. Những người lớn khác chỉ nhìn mà không can thiệp. Người mẹ càng
lúc càng điên tiết. Cuối cùng, người mẹ đi ra rìa mảnh đất, ngồi xuống và
nhặt một vài vật gì đó, quay lại chỗ đứa bé và nhấn chúng vào mặt đứa trẻ,
khiến cô bé hét lên thất thanh trong sự sợ hãi tột độ. Hóa ra đó là một bó lá
cây tầm gai. Tôi không biết bé gái đó đã làm điều gì để kích động sự trừng
phạt như vậy, nhưng hành vi của người mẹ rõ ràng được tất cả những người
đang quan sát chấp nhận.
Làm sao lý giải được việc một số xã hội thực hiện trừng phạt thể xác với trẻ
con, còn các xã hội khác lại không? Phần lớn sự khác biệt hoàn toàn là do
văn hóa và không liên quan đến kinh tế sinh tồn. Ví dụ, tôi đã không nhận
ra sự khác biệt nào giữa các nền kinh tế Thụy Điển, Đức và Anh - các quốc
gia này đều là các xã hội dựa trên nông nghiệp được công nghiệp hóa và
nói các ngôn ngữ có nguồn gốc từ tiếng Đức - có thể giải thích cho việc rất
nhiều người Đức và Anh hiện đại đánh con nhưng người Thụy Điển thì
không. Người New Guinea của hai bộ lạc nhận con nuôi Gasten và Enu là
những người trồng vườn và người nuôi lợn, một lần nữa không có sự khác
