Chủ nghĩa Mác, chủ nghĩa xã hội và các phong trào chính trị khác cũng thu
hút các nhóm thành viên tận tâm (như tôn giáo), cũng thúc đẩy tín đồ chết
cho lý tưởng của họ và có thể có những điều luật đạo đức rõ ràng, nhưng
không dựa vào các thế lực siêu nhiên. Ma thuật, phù thủy, mê tín dị đoan,
phép định thủy (niềm tin có thể xác định mạch nước ngầm bằng một quẻ
bói) có liên quan đến niềm tin vào các thế lực siêu nhiên và cũng ảnh
hưởng tới hành vi hằng ngày. Tuy nhiên, ma thuật, mê tín dị đoan và các
hiện tượng có liên quan không có chức năng xác định những nhóm xã hội
gồm các tín đồ thành viên cùng chung cam kết: không có nhóm tín đồ nào
cùng tin vào sự nguy hiểm của mèo đen gặp nhau Chủ nhật hằng tuần để
xác nhận sự tách biệt của họ khỏi những người không tin. Và lằn ranh phân
định còn rất mập mờ đối với các phong trào như Phật giáo, Nho giáo và
Thần đạo, khi khó xác định chắc chắn chúng có phải là tôn giáo hay chỉ là
những thuyết khác về cuộc sống.
Chức năng và cá chình điện
Tôn giáo rất phổ biến ở loài người, nhưng không có hiện tượng nào gần
giống như vậy được mô tả ở động vật. Tuy nhiên, chúng ta có thể tìm hiểu
về nó, nguồn gốc của tôn giáo, cũng như cách chúng ta tìm hiểu về nguồn
gốc của những đặc điểm độc đáo khác của loài người như nghệ thuật và
ngôn ngữ nói. 6 triệu năm trước, tổ tiên của chúng ta là loài vượn chắc chắn
không có tôn giáo; nhưng đến khi xuất hiện các tài liệu bằng văn bản đầu
tiên khoảng 5.000 năm trước thì tôn giáo đã có mặt. Chuyện gì đã xảy ra
trong 5.995.000 năm đó? Tiền đề của tôn giáo xuất hiện ở động vật và tổ
tiên của con người là gì, khi nào và tại sao nó lại xuất hiện? Một phương
pháp được gọi là phương pháp tiếp cận theo chức năng đã được sử dụng
rộng rãi bởi các học giả tôn giáo kể từ khi họ bắt đầu nghiên cứu các tôn
giáo một cách khoa học gần 150 năm trước đây. Câu hỏi được đặt ra là:
chức năng của tôn giáo là gì? Các học giả nhận ra rằng tôn giáo thường áp
đặt các chi phí nặng nề lên cá nhân và xã hội, chẳng hạn như dẫn dắt nhiều
người vào lối sống độc thân và từ bỏ việc có con, hay bỏ ra nhiều công sức
